Page 38 - sep52

วารสารวัฒนธรรมไทย
36
เอาดาบปักลงไปในข้ าวสารในจาน หรือถ้วยบนถาดเครื่องคาย
ถ้าดาบนั้ นตั้งอยู่ บนข้ าวสารได้แสดงว่ าผีให้ อภัยไม่ โกรธแค้น
หากดาบที่ปักลงบนข้าวสารแล้ วล้มลง แสดงว่าผี ยังมีความโกรธแค้น
ผู้ป่วยอยู่ หมอเหยาจะทำการอ้อนวอนอี กครั้ งหนึ่งพร้ อมญาติ
และผู้เข้ าร่ วมพิ ธี พร้ อมทั้งเสี่ ยงทายอี กครั้ ง หรืออ้ อนวอน
และเสี่ยงทายจนกว่าดาบนั้ นตั้งอยู่บนถ้วยข้าวสารได้
๕.๒ เมื่อมั่นใจแล้วว่าผีให้อภัย หายโกรธแค้ นแล้ว
หมอเหยาจะทำการเสี่ยงทายด้วยเมล็ดข้าวสารที่โรยลงบนฝ่ ามือ
๓ ครั้ง ซึ่งถ้ าข้าวสารมีจำนวนคี่ แสดงว่าผีนั้นหายโกรธแค้ นแล้ว
หากผียังมีความโกรธแค้นอยู่ก็จะทำการเสี่ยงทายไปเรื่อย ๆ หรือ
ทำการตั้งดาบใหม่ จำนวน ๑-๒ ครั้ง เพื่อให้เกิ ดความแน่ใจว่ า
ผียกโทษให้ และหายโกรธแค้ นแล้ว (ขั้นตอนนี้จะใช้เวลายาวนาน
พอสมควรเฉลี่ยประมาณ ๓๐ นาที ขึ้นไป)
๕.๓ เมื่ อเสร็จพิ ธีแล้ ว หมอเหยาจะทักทายกับ
ผู้ที่ มาร่วมพิธีการเหยาและดื่ มเหล้ า เป็นการกิ นค่าคายหรื อ
ค่าเดินทางมาของผี หมอแคนจะหยุดเป่าแคน
๕.๔ หมอเหยา ถามถึงสิ่งที่ ผีนั้ นต้ องการ โดย
ทำการเสี่ยงทายปักดาบลงบนข้าวสารอีกครั้งหนึ่ง เพื่อให้แน่ใจว่า
ผีคื นขวัญให้ ผู้ป่วยแล้ว และจะทำการเสี่ ยงทายโดยการนับเมล็ ด
ข้าวสารในมื อว่าเป็ นจำนวนคี่หรือคู่ ตามการเสี่ ยงทาย ถ้ าได้
จำนวนคู่จะทำนายด้วยเมล็ดข้ าวสารอีก ๓ ครั้ง จนกระทั่งแน่ ใจ
ว่าผีให้อภั ยแล้ ว จากนั้นหมอเหยาจะถามผีว่าต้ องการเครื่อง
บวงสรวง เครื่องเซ่นไหว้ อะไรบ้าง
๕.๕ การส่งเครื่ องสังเวยเซ่ นไหว้แก่ผี หมอเหยา
จะประกอบพิธีกรรมพร้ อมการร่ายรำ ประกอบทำนองของแคน
เพื่อให้ แน่ใจว่ าขวัญของผู้ ป่วยกลับมาแล้ว พร้ อมการเสี่ ยงทาย
เมล็ดข้ าวสาร และปักดาบอีกครั้งจนแน่ใจ และทำพิธีอำลาผี ขอให้ผี นั้น
ช่วยดู แลคนในหมู่บ้านอย่าได้ หนีไปไหน ซึ่งของสั งเวยเซ่นไหว้
ส่วนใหญ่ประกอบด้ วยกองบุญที่ญาติ ผู้ป่วยจะต้ องเตรียมสังเวย
ให้ผี บุ หรี่ หมาก พลู อย่ างละ ๑ คู่ พร้อมกั บข้ าวหวาน
ที่เตรียมไว้ เป็นข้าวเหนียวนึ่งสุกผสมกับน้ำตาล
๕.๖ หลังพิธีการเหยา ผู้ป่ วยจะต้องตั้ งถาดเครื่อง
บวงสรวงเซ่นไหว้ ผี หรือถาดเครื่องคายไว้ที่บ้านประมาณ ๗-๑๐ วั น
หรืออาจจะนานกว่านั้นจนกว่าผู้ป่วยจะหายเป็นปกติ หากผู้ป่วย
ยังไม่หายเป็นปกติญาติผู้ป่วยจะตามหมอเหยามาทำพิ ธีอี กครั้งหนึ่ง
เป็นรอบที่ ๒ ซึ่งมี ขั้นตอนและวิธี การเหมือนเดิมทุ กประการ
จนกว่ าผู้ ป่ วยจะหาย หากประกอบพิ ธีแล้ วผู้ ป่ วยยั งไม่หาย
หมอเหยาจะทำพิธีกวาดออกไป ให้ ผู้ป่ วยนอนหันหน้าไปทางทิศ
ตะวันตกใช้ใบไม้จุ่มเหล้าหรื อสุราขาวกวาดออกไป แล้วเอาดาบ
กวาดออกไปอีกรอบ
๕.๗ เมื่อครบรอบปี ของการเหยา หมอเหยา
จะถูกเชิ ญมาทำพิธีอี กครั้งหนึ่งเพื่ อต่ออายุ หมอเหยา และขอขมาผี
และเพื่อเป็นสิ ริมงคลแก่ชุมชนผู้ไทยเอง
สำหรับกลุ่มอาการเจ็บป่วยที่ใช้พิธีเหยาประกอบการรั กษา
ได้แก่ อาการปวดเมื่ อยตามร่างกาย ได้ แก่ ปวดขา ปวดท้อง
ปวดศีรษะ อาการบวมตามร่างกาย อาการเกร็งกล้ามเนื้อ อาการ
เจ็บป่ วยเกี่ ยวกั บกระดู กและข้ อ เป็นต้ น เด็ กร้ องไห้ผิ ดปกติ
เป็นเวลานานหลายวัน ซึ่ งชาวผู้ไทยเรียกว่า ซาง หรื อกำเริด
เด็กทารกไม่ร้องไห้ คือ มีความผิดปกติเป็นการสร้ างขวัญให้แก่
เด็ก งูกัด สัตว์มีพิษ แมลงกัดต่อย เป็นไข้ ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย
ไม่มี เรี่ยวแรง อาการป่ วยที่ หาสาเหตุ ไม่ได้ โดยมีความเชื่อ
จากสิ่งเหนื อธรรมชาติกระทำให้เกิดการเจ็บป่วย อุ บัติเหตุต่าง ๆ
เมื่อผู้ป่ วยกลั บมาพั กฟื้นที่ บ้ าน ญาติผู้ ป่วยจะกระทำพิ ธีเหยา
เพื่อเรี ยกขวัญและกำลังใจให้กับผู้ป่วย อาการเจ็บป่ วยวาระสุดท้ าย
ของชีวิต ได้แก่ มะเร็ง เอดส์ (โรคผู้หญิง) เป็นต้น