Page 41 - may52

วารสารวัฒนธรรมไทย 39
จากผลการวิจั ยพบว่า การแสดงลิเกป่าและสวดมาลั ย
ในจังหวัดสุราษฎร์ธานี มีการพัฒนาการมาอย่ างต่อเนื่องยาวนาน
ซึ่งแต่ เดิ มการละเล่ นทั้งสองมีอยู่ หลายคณะ แต่ปั จจุ บั นลิ เกป่า
มีเหลืออยู่ เพียงแค่ ๘ คณะ คือ ในอำเภอพุนพิน ได้แก่ ลิเกป่าพันปี
ลิเกป่าสะพรั่งน้อย สงวนศิ ลป์ ลิเกป่าสนิ ท ทิพย์บรรพต และลิเกป่า
ในพั ง ที่อำเภอไชยา ได้ แก่ ลิเกป่าช. เสริมกิจ สุวรรณศิลป์ ที่ อำเภอ
ท่ าชนะ ได้แก่ ลิ เกป่าร่มไทรทอง ที่ อำเภอเคียนซา ได้แก่ ลิ เกป่า
วิจิตร สงวนศิลป์ และที่ อำเภอกาญจนดิษฐ์ ได้แก่ ลิเกป่าจรัสศิ ลป์
ส่วนสวดมาลัยมีเหลื อเพียงแค่ ๔ คณะ คื อ ที่อำเภอไชยา ได้แก่
สวดมาลัยนายวารี ปัญญาอภิวงศ์ สวดมาลั ยบ้านสามสัก และสวดมาลั ย
บ้านยางเตี้ย และที่อำเภอท่าชนะ ได้แก่ สวดมาลัยสมอทอง
องค์ความรู้ที่ เกี่ยวกับองค์ประกอบของลิ เกป่าแต่ละคณะ
ได้แก่ โรงที่ใช้แสดง ผู้แสดงเครื่องดนตรี เรื่องที่ใช้แสดง โอกาสใน
การแสดง บทร้องและลำดับการแสดง บทบาท ความเชื่ อ และ
ความคลี่คลายเปลี่ยนแปลงลิ เกป่ าทุกคณะมี องค์ประกอบที่ มี
สภาพเหมือน ๆ กัน คือ มีทั้งที่ยั งคงสภาพเดิมและเปลี่ยนแปลงไป
การเปลี่ยนแปลงในทุกองค์ประกอบมีมากน้อยแตกต่างกั นไปบ้าง
องค์ความรู้ ที่เกี่ยวกั บองค์ประกอบของสวดมาลั ยแต่ละ
คณะ ได้แก่ โอกาสที่ แสดง ผู้ สวด ลำดั บการสวด บทบาทของ
การสวด ความเชื่อ และความคลี่คลายเปลี่ยนแปลงก็มี สภาพ
ที่คล้ายคลึงกันกับลิเกป่า คือ มีทั้งที่ยังคงสภาพเดิมและเปลี่ยนแปลงไป
การเปลี่ยนแปลงในทุกองค์ประกอบมีมากน้อยแตกต่างกั นไปบ้าง
แนวทางการอนุรั กษ์และพัฒนาทั้ งลิเกป่ าและสวดมาลัยนั้ น
พบว่า การละเล่นทั้งสองจะยั งคงอยู่รอดและมี บทบาทอยู่ในสังคม
ต่อไป หากมี องค์ประกอบสำคั ญคือ ความเป็นศิลปิน หมายความว่า
ผู้เป็นศิ ลปิ นจะต้ องมี ความเป็นศิ ลปิ นในตั วเองโดยธรรมชาติ
มีใจรั ก มีความภาคภู มิใจ มีการสืบทอดจากบรรพบุรุ ษ และมีความ
ต้องการให้งานศิลปะที่ ตนเป็นเจ้ าของดำรงอยู่ มีการสร้ างแรง
กระตุ้น ให้มีความตื่ นตัวและสร้ างการมีส่วนร่ วมให้การละเล่นทั้งสอง
อยู่รอด การมี ส่วนร่ วมของผู้ ชมถื อเป็ นส่ วนสำคัญอย่ างยิ่ง
ที่ทำให้การแสดงอยู่ได้ในสังคม หากมีผู้ชมให้ความสนใจมาชมกัน
มาก ๆ และผู้ชมเกื้ อกูลให้ การสนั บสนุนจะทำให้มี กำลั งใจที่ จะ
สืบทอดศิลปะการแสดงเอาไว้ การสนับสนุนจากหน่วยงานและ
องค์กรต่าง ๆ ทั้ งภาครัฐและเอกชน โดยเฉพาะองค์ การบริหารส่วน
ตำบล สำนักงานวัฒนธรรมและสถานศึ กษาในระดับต่ าง ๆ ควร
ให้การสนับสนุน ในฐานะที่การแสดงเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของ
ชาติ และหาลู่ ทางในการส่งเสริม อนุรักษ์ ให้มีการฝึกหัดการแสดง
ให้ แก่ เยาวชนที่สนใจ และมี กระบวนการถ่ ายทอดจากรุ่นสู่ รุ่ น
อย่างต่อเนื่อง
การวิ จั ยเรื่ องการศึ กษาและพั ฒนาศักยภาพศิ ลปะ
การแสดงพื้นบ้ านภาคใต้ : กรณีศึกษาลิเกป่าและสวดมาลัย ทำให้
เห็นถึ งพั ฒนาการการปรับตัวของลิ เกป่ าและสวดมาลัยที่ มี มา
อย่างต่อเนื่องยาวนาน แต่ว่าเป็นการปรับตัวและพัฒนาที่ขาดความ
เป็นระบบ ทั้งนี้ เนื่องจากเป็นการปรับตัวเชิงพลวัตที่สัมพันธ์อยู่กับ
บริบทชุมชน กระบวนการ และเงื่อนไขที่เกี่ยวข้อง และในช่วงเวลา
ที่ผ่านมาทั้งลิเกป่าและสวดมาลัยได้รับความสนใจจากผู้คนน้อยมาก
ด้วยเหตุ ผลนี้ทำให้ องค์ความรู้ เกี่ ยวกั บลิ เกป่ าและสวดมาลัย
อยู่อย่ างกระจัดกระจาย การสกัดความรู้ จากการละเล่นดั งกล่าว
จากการวิจัยครั้งนี้ จึงเป็นแก่นสารนำไปใช้ ประโยชน์ได้อย่างกว้ างขวาง
โดยเฉพาะการใช้ประโยชน์ต่อการเรียนรู้ในสถาบันศึ กษา สถาบัน
ทางวัฒนธรรมและชุมชน อันจะก่อให้ เกิดคุ ณค่าอย่ างมหาศาล
ต่อท้องถิ่นและสั งคมในวงกว้างต่อไป
ข้อมูลอ้างอิงจากงานวิจั ยการศึกษาและพัฒนาศักยภาพศิลปะการแสดงพื้นบ้านภาคใต้ : กรณีศึกษาลิเกป่าและสวดมาลั ย
โดยผู้ช่วยศาสตราจารย์เจริญ ศรประดิ ษฐ์, นางสาวปริญญา ปานชาวนา, นางสาวยุวดี ศรีชัย, นางสาวนิทัศ ไหมจุ้ย
งานวิจัยนี้ ได้รับทุนอุ ดหนุนจากสำนักงานคณะกรรมการวั ฒนธรรมแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๐