Page 40 - june52

วารสารวัฒนธรรมไทย 38
ทำไมต้องมีกฎหมายฉบับนี้?
ก่อนหน้ าที่ จะมีกฎหมายฉบั บนี้ เรามี กฎหมาย
ที่มีชื่อว่ า พระราชบัญญั ติภาพยนตร์ พุ ทธศักราช ๒๔๗๓,
พระราชบั ญญั ติ ภาพยนตร์ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๔๗๙,
ประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๐๕ (พ.ศ. ๒๕๑๕) ระเบียบของ
กระทรวงมหาดไทย, ประกาศสำนั กงานตำรวจแห่งชาติ
(พ.ศ. ๒๕๔๓) เป็นกฎหมายหลั กในการกำกับดูแลกิ จกรรม
ทั้งหลายทั้งปวงที่เกี่ยวกับหนังในเมืองไทย
กิจกรรมทั้ งหลายทั้งปวงดั งกล่ าวนี้ รวมไปหมด
ตั้ งแต่หนั งในประเทศ หนังต่ างประเทศ หนังเรื่ อง
หนั งข่าว หนั งโฆษณา และหนังสารคดี ตลอดไปจนถึ ง
การสร้าง การฉาย การเผยแพร่ และการจั ดจำหน่ าย
โดยหน่วยงานของรัฐ คื อ กระทรวงมหาดไทยกับกรมตำรวจ
(ซึ่งต่ อมาเปลี่ยนชื่อเป็ นสำนั กงานตำรวจแห่ งชาติ) เป็ น
หน่วยราชการผู้ทำหน้าที่กำกับดูแลกิจกรรมนี้ตลอดมา
การกำกับดู แลดังกล่ าว ค่ อนข้างเน้ นไปในเรื่ อง
การฉายหนัง หรือการเผยแพร่ หนัง มากกว่าการสร้างหนั ง
เพราะฉะนั้นพอเอ่ ยถึงพระราชบั ญญั ติ หนั งในเมืองไทย
คน (ที่เกี่ ยวข้องกั บกิจการหนั ง) ก็มักจะนึ กถึงแต่เรื่ องของ
การเซ็นเซอร์ หรื อการตรวจพิจารณาหนังก่ อนจะอนุ ญาต
หรือไม่ อนุ ญาตให้ ฉาย หรือเผยแพร่ เป็นสำคั ญ และ
เจ้าหน้ าที่ของรัฐที่รั บงานด้านนี้ไปทำโดยตรง ก็คือ ตำรวจ
ซึ่งมีกองทะเบี ยนกรมตำรวจ ทำหน้าที่นี้ มานานเท่ากับอายุ
ประชาธิปไตยในเมืองไทย
การรับงานที่ “มากๆ และหนั กๆ” มาไว้ในมื อ
ของคน “น้อย ๆ” คือ เจ้าหน้าที่ของรัฐกลุ่มเดี ยวย่อมส่งผล
ให้เกิดผลงานที่ดี บ้างแย่บ้างเป็นธรรมดา ซึ่ งต่อมาเมื่ อโลก
เริ่มเปิดกว้ างมากขึ้น หลายคนก็เริ่ มมองเห็นผลงานที่แย่
มากกว่าผลงานที่ดี (เป็ นธรรมดาอีกเหมือนกัน) นั้น สร้างเสียง
วิพากษ์วิจารณ์ ในทางลบเพิ่มขึ้น (เท่าๆ กับการเปิดกว้างของ
โลก) ว่า ทั้งการกระทำและทั้งกฎหมายที่เกี่ยวกับกิจการหนัง
ซึ่งปัจจุบันได้กลายเป็นธุรกิจหรือเป็นอุตสาหกรรมอย่ างหนึ่ง
ไปแล้ วนั้น จำเป็นต้องได้ รั บการปรับปรุ งแก้ไข หรื อไม่ก็
ปฏิวัติ กันใหม่เสียที
เสี ยงวิ พากษ์ วิจารณ์ เหล่ านี้ ดั งขึ้ นเรื่ อย ๆ และ
ความพยายามที่จะปรับปรุงกฎหมายและวิธีปฏิบัติ ที่เกี่ยวกั บ
การประกอบธุรกิจหนังก็ เกิดขึ้นเรื่ อย ๆ ในบางกาลเทศะต่าง ๆ
ตลอดมา
“พระราชบัญญัติหนังฉบับเก่ า คือ การควบคุ ม
การเซ็นเซอร์ ” นั่นคือ ความรู้สึกของคนส่วนใหญ่ ที่เกือบ
จะไม่เคยอ่ านกฎหมาย ๒๓ มาตรา ของกฎหมายหนั งปี
๒๔๗๓ และยิ่งบางคนที่เคยได้ รั บผลจากข้ อห้ าม ๑๑ ข้ อ
ของแนวทางการปฏิบัติ ในการ “ทำหรื อฉาย หรือสำแดง
หรือประกาศ” หนังของระเบียบกระทรวงมหาดไทยฉบั บปี
สองพั นห้าร้ อยกว่า ๆ เข้ าไปอีก หลายคนจึงมี ข้ อสรุ ปว่ า
กฎหมายที่เกี่ยวกับหนั งของประเทศไทยนั้น เป็นอุ ปสรรค
ต่ อธุ รกิจหรืออุ ตสาหกรรมหนั งมากกว่าการส่งเสริมธุ รกิจ
ซึ่งข้ อสรุ ปนี้แม้ จะไม่ ถู กต้องนั ก แต่ ก็ ไม่ ผิดมากนั กถ้าเรา
จะสรุ ปกันด้วยความรู้สึ กของคนในยุคนี้ เปรี ยบเที ยบกับ
เครื่องมือเครื่องใช้ในยุคเก่าก่อน สมัยที่พ่อแม่ ของเรายังไม่ได้
สร้างเราให้เกิดขึ้นมา
มีความพยายามอย่ างมากที่ จะปรับปรุ งแก้ ไข
กฎหมายหนังในรัฐบาลไทยหลายยุค ช่ วงทศวรรษ ๒๕๔๐
แต่ความพยายามนั้ นก็ เพิ่งจะเป็ นผลหลังจากที่เวลาล่วงเลย
ผ่านมาเกือบสิบปี
พระราชบัญญั ติ ที่ ร่ างแล้วร่ างเล่า แก้ แล้ วแก้ อี ก
พอจะเดินหน้ าได้ รั ฐบาลก็ เปลี่ ยนแปลงเสี ยอี ก ต้องรอ
ต้องเลื่ อน ต้องปรับเล็กปรับใหญ่กันอี กหลายครั้งหลายหน
จนอุตสาหกรรมหนังผ่ านยุคฟิล์ม เป็ นยุควีดิ โอเทป ยุคซีดี
ยุคดี วี ดี จนถึ งยุคหนั งผ่ านจอมื อถือแล้ ว พระราชบั ญญัติ
หนังฉบับล่าสุ ดของไทยจึงได้ฤกษ์คลอดออกมา
โชคดีที่ระบบการหายใจของผมยังไม่ล้มเหลวไปก่ อน
ผมจึ งยังมี ชี วิ ตอยู่ จนได้เห็ นพระราชบั ญญัติ หนังฉบั บปี
พ.ศ. ๒๕๕๑ และได้ มีโอกาสเป็ นผู้ เกี่ ยวข้ องกั บการใช้
กฎหมายฉบับนี้อยู่ด้ วยคนหนึ่งในปัจจุบัน