Page 34 - june52

วารสารวัฒนธรรมไทย 32
ว‘®ัยทาßวัฒนธรรม
จึงมีวั ตถุ ประสงค์เพื่ อต้องการศึ กษาถึ งผลกระทบการเปลี่ยนแปลง
ของสั งคมไทยที่มีต่ อประเพณี ท้องถิ่ น แนวโน้มการดำรงอยู่ ของ
ประเพณีท้ องถิ่นในเขตอี สานใต้และเพื่อเปรี ยบเทียบผลกระทบ
การเปลี่ ยนแปลงสั งคมไทยในปัจจุ บั นที่ มี ต่อประเพณี ท้ องถิ่ น
ที่ยังดำรงอยู่ในเขตอีสานใต้โดยได้ เลือกศึกษาประเพณี บุญบั้ งไฟ
ในกลุ่มชนไทยลาว กิ่งอำเภอแคนดง จังหวัดบุรีรัมย์ และประเพณี
แซนโดนตา ในกลุ่มชนไทยเขมร อำเภอขุขันธ์จั งหวัดศรีสะเกษ
เนื่องจากทั้งสองประเพณีท้องถิ่นนี้สามารถสะท้อนให้เห็นถึงประเพณี
ของสังคมภาคอี สานตั้งแต่สั งคมประเพณี เดิมจนมาถึ งช่วงเปลี่ ยน
ผ่านเข้าสู่การเปลี่ยนแปลงของสังคมสมั ยใหม่และมีการพั ฒนาภายใต้
บริบทของสังคมไทยที่ มีการเปลี่ ยนแปลงในปัจจุ บันอย่ างไร และ
ประเพณีดังกล่าวจะมี ผลกระทบต่ อการเปลี่ยนแปลงและมีแนวโน้ ม
ในการดำรงอยู่ในปัจจุบันอย่างไร เพื่อเป็นข้อมูลพื้นฐานในการฟóôนฟู
และสืบทอดประเพณีดังกล่าวให้อยู่ กับสังคมอีสานใต้ต่อไป
สำหรั บการศึกษาวิจัยในครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิ งคุณภาพ
โดยการสำรวจและเก็ บรวบรวมข้อมู ลจากเอกสารและงานวิจั ย
ที่เกี่ยวข้องกับประเพณี ท้องถิ่น การสั มภาษณ์และสังเกตการณ์จาก
การจัดประเพณีท้องถิ่นทั้งแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม
จากการศึกษาวิจัยพบว่า ประเพณีบุญบั้งไฟถือเป็นงานบุญ
ที่สำคั ญงานหนึ่ งของชาวอี สาน จะนิ ยมจัดขึ้ นประมาณเดื อน ๖
หรือเดือน ๗ เป็นพิ ธี กรรมที่เกี่ยวพั นกับวิถี ชีวิ ตของผู้ คนในชุมชน
เกษตรกรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่ งในกลุ่มที่ ต้องอาศัยน้ำฝนเป็นหลัก
เพื่อเป็ นการสร้างขวั ญและกำลังใจให้แก่ชาวบ้ าน จึงได้มีการจัดงาน
บุญบั้งไฟขึ้น ประเพณีนี้แฝงไปด้ วยความเชื่อถือ ความศรัทธาที่มีมา
อย่างยาวนาน เป็นการถ่ายทอดภูมิปั ญญาของชุมชนโดยการเลือก
ไม้ไผ่มาทำบั้งไฟ การบรรจุดินปó นลงในกระบอกไม้ไผ่ก็เป็นภูมิปัญญา
ที่สั่งสมและสืบทอดต่อกันมาจากบรรพบุรุษจนถึงปัจจุบัน แต่เนื่องจาก
ในปัจจุ บันเป็ นยุ คที่กระแสสั งคมมี การเปลี่ยนแปลงทั้ งด้ านวั ตถุ
ความเชื่อ ค่านิยม ทำให้ประเพณีบุญบั้งไฟมี ผลกระทบทางพิธี กรรม
º≈°√–∑∫°“√‡ª≈’ˬπ·ª≈ߢÕß —ߧ¡‰∑¬
∑’Ë¡’µàÕ ª√–‡æ≥’ ∑âÕß∂‘Ë π„π‡¢µÕ’“π„µâ
สิงหา...เรื่อง
ªí จจุบันโลกของเรานั้น ถือได้ว่ าเป็นโลกยุคโลกาภิ วั ตน์
หรือยุคของข้ อมูลข่ าวสารที่มีเทคโนโลยี การสื่ อสาร
ที่ทั นสมั ย ทำให้ เราได้รั บรู้ ข้ อมูลข่าวสารต่ าง ๆ
ได้อย่างรวดเร็ว ซึ่ งภายใน ๒-๓ ทศวรรษที่ผ่านมา
ภายใต้การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิ จและสังคมโลก โดยเฉพาะตั้งแต่
ปีพ.ศ. ๒๕๔๐ เป็ นต้ นมา การพัฒนาประเทศของเราได้ มีการ
เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ ว โดยให้ความสำคัญทางด้ านเศรษฐกิจ
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้เข้ามามี บทบาทในการพัฒนาเศรษฐกิ จ
มากขึ้น มี การพัฒนาจากภาคเกษตรกรรมสู่ภาคอุตสาหกรรม ทำให้
เศรษฐกิจของประเทศมีความเจริญก้าวหน้าไปมาก แต่ทั้งนี้ ในความ
เจริญก้าวหน้ านั้น กลับส่งผลกระทบต่อสั งคมไทยในด้านประเพณี
วัฒนธรรมชุมชนดั้งเดิม ทำให้ศักยภาพของประเพณีวัฒนธรรมชุ มชน
เกิดความอ่อนแอลงไปด้วย
ประเพณีวั ฒนธรรมท้องถิ่ นชุ มชนภาคอีสานเช่ นเดี ยวกัน
ที่ได้รั บผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว ซึ่งจากเดิมคนอีสาน
จะมีวั ฒนธรรมประจำท้องถิ่นมาแต่โบราณกาล และยึดถือปฏิบัติกันมา
อย่างเคร่งครัด แต่ เนื่องจากกระแสการเปลี่ ยนแปลงของโลกในยุค
โลกาภิวัตน์ทำให้ ส่งผลกระทบต่ อวิถี ชีวิ ตของคนในภาคอีสานด้วย
จากเดิมวัฒนธรรมในชุ มชนภาคอี สานจะเต็มไปด้วยความเอื้ อเฟóôอ
เผื่อแผ่การเสียสละแรงกายแรงใจเพื่ อร่วมกั นทำงานบุญงานกุศล
ความสามัคคีตลอดจนความกตั ญêูแต่เมื่ อมีระบบอำนาจนิ ยม
วัตถุ นิ ยมเข้ามาในเขตพื้นที่ ภาคอีสาน ทำให้ เกิดความสับสนและ
ความขัดแย้ งในเรื่องของค่ านิ ยมมากขึ้น ทำให้ระบบโครงสร้ าง
แบบแผนประเพณีดั้งเดิมที่ดีงามได้เปลี่ยนแปลงไป
จากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว การศึกษาวิจัยเรื่องผลกระทบ
การเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยที่มีต่อประเพณีท้องถิ่นในเขตอีสานใต้