Page 23 - june52

วารสารวัฒนธรรมไทย 21
ทั้งส่ วนสูงและความยาวของส่วนประกอบดั งกล่าวนี้ หมายถึง
วันที่ ๒๔ มิ ถุนายน ซึ่ งเป็ นวั นที่คณะราษฎรได้ ทำการ
เปลี่ยนแปลงการปกครอง
จำนวนปืนใหญ่ ที่ ฝั งไว้โดยรอบอนุ สาวรีย์ โดยเอา
ปากกระบอกปืนลงดิน และมีโซ่ร้อยเป็นระยะเว้นเฉพาะช่ องทางขึ้น
๔ ด้านนั้น มีจำนวนทั้งหมด ๗๕ กระบอก หมายถึง ปี พ.ศ. ๒๔๗๕
เป็นปี ของการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ส่วนโซ่ที่ ร้อยไว้ด้ วยกัน
หมายถึง ความสามัคคีพร้ อมเพรียงของคณะราษฎร
ภาพปูนปั้นที่ติ ดแสดงประกอบส่วนล่ างของปีกทั้งสี่
นั้นแสดงถึ งหลั ก ๖ ประการ ของคณะราษฎรที่เปลี่ยนแปลง
การปกครองเมื่อวั นที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ แต่ภาพที่นำมา
ประกอบนั้นมีเพี ยง ๔ ภาพ โดยติดภาพปี กละสองภาพ และ
ใช้ภาพซ้ำกั น จึงขาดภาพอีก ๒ ภาพ ไม่ครบตามหลัก ๖ ประการ
พานรัฐธรรมนูญตั้งอยู่ บนป้อมกลางของอนุสาวรีย์นั้น
ตัวพานทำด้วยทองสำริดมีส่วนสูง ๓ เมตร (หนัก ๔ ตัน) หมายถึง
เดือนที่ ๓ คื อ เดือนมิถุ นายน (ขณะนั้นนับปี โดยเริ่ มเดือน
เมษายนเป็นเดื อนแรก) ซึ่งเป็ นเดื อนของการเปลี่ ยนแปลง
การปกครอง และหมายรวมไปถึงอำนาจอธิปไตยทั้ง ๓ ภายใต้
รัฐธรรมนูญ คื อ อำนาจนิติบั ญญัติ อำนาจบริหาร และอำนาจ
ตุลาการ อาจารย์ นิ ธิ เอี ยวศรี วงศ์ ได้ ให้ข้ อสั งเกตว่า สมุ ด
ลงพระนามบนพานทองนั้น แสดงให้ เห็นว่ าเป็นการแสดงอาการ
ของไพร่ที่บั งคับเอาอำนาจจากพระเจ้าแผ่นดิน หาไม่ แล้วสมุดนั้ น
จะต้องไม่มี พานอยู่ ทั้งนี้เพราะผู้ที่สูงศักดิ์กว่ าไม่จำเป็นต้องมี พาน
ถวายของ ในทางตรงกันข้ามผู้ น้อยพึ งต้องมี พานยื่นถวายของ
แด่ผู้สูงศั กดิ์
ประตูป้อมกลางที่ ตั้ งพานรั ฐธรรมนู ญ มี ๖ ด้าน
หมายถึงหลั ก ๖ ประการ อันเป็นนโยบายของคณะราษฎรที่จะใช้
ในการปกครองประเทศต่อไป ส่ วนรูปพระขรรค์ ๖ เล่ม ประดั บ
ที่ ประตู นั้ นก็ คื อ หลั ก ๖ ประการ ได้แก่ หลั กเอกราช
หลักความสงบภายใน หลั กสิ ทธิ เสมอภาค หลักเสรีภาพ
หลักเศรษฐกิจ และหลั กการศึกษา
อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยนี้ประดิษฐานอยู่บนลานวงกลม
ที่ลดชั้นเป็ นบันไดวงกลมโดยรอบ ตรงฐานด้ านนอกของปีกทั้ ง
๔ มุมนั้น ต่อมารัฐบาลได้ก่อปูนเป็นอ่างน้ำพุ โดยเหนืออ่างนั้นมี
รูปปั้นพญานาคพ่ นน้ำ รอบลานวงกลมสามารถจัดวางกระถาง
ไม้ดอกให้ดูสวยงามได้
ในพิธีเปิดอนุสาวรีย์เมื่อวันที่ ๒๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๓
จอมพล ป.พิ บู ลสงคราม ได้กล่ าวในพิธี เปิ ดในครั้ งนั้นว่ า
“อนุสาวรี ย์ นี้จะเป็นศู นย์ กลางแห่ งความเจริ ญก้ าวหน้ า
ทั้งมวล เป็นต้นว่ า ถนนสายต่าง ๆ ที่จะออกจากกรุ งเทพฯ
ไปยังหัวเมืองก็จะนับต้นทางจากอนุ สาวรีย์ นี้ ถนนราชดำเนิน
ซึ่งเป็ นแนวของอนุ สาวรี ย์ ก็ กำลังสร้ างอาคารให้ สง่างาม
เป็นที่เชิดชูเกี ยรติของประเทศ และเป็นการสนองพระราชดำริ
ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัว พระปิยมหาราช
ที่ทรงตั้ งพระราชหฤทัย จะทำให้ ถนนนี้เป็นที่เชิดชูยิ่ง”
นั่นคือข้อสรุ ปว่ าให้เห็นว่ าทำไมอนุสาวรีย์จึงต้องตั้งบน
ถนนราชดำเนิน อันเป็นถนนที่ ทอดยาวจากพระบรมมหาราชวัง
ไปยังพระราชวั งสวนดุสิต ซึ่ งมีความสง่ างามตามแบบถนนเมล
ในอั งกฤษ โดยพุ่งตรงสู่ พระบรมรู ปทรงม้ าและพระที่นั่ ง
อนันตสมาคม และหักศอกลดแรงปะทะตรงสะพานผ่านฟ้าลีลาศ