Page 25 - arg52

วารสารวัฒนธรรมไทย 23
วิถีไทย
กับการอนุรักษ์ผ้าไทย
า เป็นหนึ่งในปัจจั ยสี่ของการดำรงชี วิตของมนุษย์
นอกจากอาหาร ที่อยู่ อาศั ย และยารั กษาโรค
ในสังคมเกษตรจะมีการทอผ้ าเพื่ อใช้สอยภายใน
ครอบครัว โดยการถ่ ายทอดวิธีการทอผ้าให้ แก่สมาชิกที่เป็ น
เพศหญิง ซึ่งนั บว่าเป็ นภูมิ ปั ญญาที่มี ความผู กพันเกี่ ยวโยงกับ
วิถีชี วิต ความเชื่อ และพิธีกรรมของคนไทยมาเนิ่นนานศาสตร์
และศิลป์แห่งการทอผ้านั้น ได้รับการถ่ายทอดและสื บสานต่อกัน
มารุ่นแล้วรุ่นเล่า กระทั่งถึงปัจจุ บัน
การทอผ้าของไทย หลายท้ องถิ่นยั งคงรั กษารูปแบบ
อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตนไว้อย่างเหนียวแน่ นจึงอาจกล่าวได้ว่า
ผ้าทอเป็ นมรดกทางสังคม ซึ่งสะท้ อนให้เห็นถึ งความเป็นมา
ในอดีต ขนบธรรมเนี ยมประเพณี และความเชื่ อของผู้คนในแต่ละ
ภูมิ ภาค โดยได้พัฒนาการทอผ้ าทั้งรูปแบบ เทคนิ คการย้อมสี
และการออกแบบลวดลาย ดั งปรากฏในจดหมายเหตุและ
พงศาวดารครั้งสมัยสุโขทัย อยุธยา และกรุงรัตนโกสินทร์ซึ่งพบว่า
มีการทอผ้ าใช้สอยกันในชี วิตประจำวั นของกลุ่มชนต่ าง ๆ ใน
ประเทศไทย นอกจากนี้ ผ้ าไทยยังได้ถูกนำไปใช้ในการผลิตเคหะ
สิ่งทอและผลิตภัณฑ์อื่น ๆ ตามความต้ องการของตลาดทั้งภายใน
ผ้ ประเทศและเป็ นสินค้ าส่งออกตลาดต่ างประเทศที่มี ปริมาณ
เพิ่มขึ้ นตามลำดับในปัจจุบัน
สมเด็ จพระนางเจ้าสิริ กิติ์ พระบรมราชิ นี นาถ ทรงมี
พระราชกรณียกิจในการอนุรั กษ์ผ้าไทยมาอย่างต่อเนื่อง แม้แต่
ก่อนหน้าพระราชพิธีราชาภิ เษกสมรส เมื่อพุ ทธศั กราช ๒๔๙๓
พระฉายาลั กษณ์ที่ ทรงฉายในโอกาสรับเสด็จพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่ หัว ที่วังเทเวศร์ในฐานะที่ทรงเป็นพระคู่หมั้น ได้ ทรง
ฉลองพระองค์ด้วยผ้ าซิ่นพื้นเมือง เช่ น ผ้าไหม หรือผ้ าซิ่นมัดหมี่
และภายหลั งพระราชพิธีราชาภิ เษกสมรสแล้ ว ทรงฟื้นฟู
การแต่งกายของสตรี ที่ เรียกว่า “ชุ ดไทยพระราชนิ ยม” ให้
สามารถใช้ได้อย่ างเหมาะสมในโอกาสต่าง ๆ และทรงเป็นผู้นำ
ในการฉลองพระองค์ชุ ดไทยพระราชนิยมและฉลองพระองค์ที่
ตัดเย็บด้ วยผ้าไทยในการเสด็จพระราชดำเนินไปในการพิธีต่าง ๆ
หลายครั้ง ทรงฉลองพระองค์ด้วยผ้าปั กของชาวไทยภูเขา เพื่อให้
ชนกลุ่มน้อยเหล่านี้ ภาคภูมิใจในศิลปวัฒนธรรมการแต่งกายของ
ตนและเห็นคุณค่ าที่จะธำรง ด้วยทรงตั้ งพระราชหฤทัยแน่ วแน่
ในการบำบั ดทุ กข์ บำรุ งสุ ขแก่ ราษฎร และทรงยึ ดมั่นใน
พระราชปณิ ธานที่ ว่า “ทุ กข์สุ ขของราษฎรคือทุ กข์สุ ขของ
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
กลุ่มนิทรรศการ ส่วนไทยนิทัศน์...เรียบเรียง