Page 14 - arg52

วารสารวัฒนธรรมไทย 12
อนซ่อนหาหา ปิดตาไม่มิด
เปิดเปิดปิดปิ ด ต้องผิดสัญญา
ปิดตาไม่มิด สารพิษเข้าตา
พ่อแม่ทำนา ได้ข้ าวเม็ดเดียว
คนที่ปิดตาร้องถาม “จะเอาหรือยั ง” เสียงคนที่ วิ่ง
ไปซ่อนเสร็จแล้ วร้องตอบ “เอาหละ” ใครถู กหาพบก็ ต้อง
เป็นคนปิดตาต่อไป
เด็ก ๆ ทุ กคนคงเคยเล่ นซ่ อนหา ซ่ อนหาเป็ น
การเล่นที่แสนสนุก ตื่นเต้น ระทึกใจ คนที่ปิดตาต้องซื่อสัตย์
คนซ่อนต้ องว่ องไว คนดู ช่ วยกั นร้องสอดคล้ องกั นไป
ร่าเริงแจ่มใสทั้งผู้ใหญ่และเด็กน้อย
การละเล่นของไทย มักจะเล่นกันเป็ นกลุ่ม มีกติกา
วิธีเล่น บทร้อง ทำนอง จังหวะประกอบกัน บางครั้งการเล่น
เลียนแบบชีวิตจริง
พี่สาวเลี้ยงน้อง คนอื่น ๆ ช่วยกั นร้องเพลง
“จันทร์เจ้าขา ขอข้าวขอแกง
ขอแหวนทองแดง ผูกมือน้องข้ า...”
บางครั้งเด็ก ๆ เล่นกั นอยู่ใต้ ถุนบ้าน ชักชวนกันเล่ น
ลิงชิงหลัก เล่นขายของ เล่นอ้ายเข้อ้ายโขง
“อ้ายเข้อ้ายโขง อยู่ในโพรงไม้สัก
อ้ายเข้ฟันหัก กัดคนไม่เข้า”
ชีวิ ตชาวบ้าน เบิ กบานมีความสุ ขอยู่ ท่ามกลาง
ธรรมชาติ เด็ กหญิงเก็ บก้ อนกรวดก้อนเล็ ก ๆ มาเล่ น
หมากเก็บ เด็กชายขี่ม้าก้ านกล้วยวิ่งแข่งกัน
หนุ่มสาวเกี่ยวข้ าวเหนื่อยแล้ว หยุดพักมาเล่นร้ องรำ
เล่นเพลงเต้ นกำรำเคียว หรือเพลงเกี่ ยวข้าว ผู้ใหญ่เล่นเพลง
พวงมาลัย ร้ องเพลงเรือ
การเล่นและการละเล่นของไทย จึงเป็นสมบั ติทิพย์
ทางวัฒนธรรมไทย ที่มีศิ ลปะทั้งทางด้ านท่ าทางเคลื่อนไหว
วิธี การ รู ปแบบ ชั้นเชิงการใช้ ภาษา อารมณ์สนุก และ
ความรักใคร่ กลมเกลียวกันฉันพี่ น้ อง รูปแบบของการเล่ น
และการละเล่นของไทย อาจมี ความแตกต่างกั นบ้างตาม
ลักษณะของท้องถิ่นและประเพณี สมควรที่เยาวชนทั้งหลาย
จะสนใจศึกษา เพื่อสามารถธำรงรักษาไว้สืบไป
ภูมิปั ญญาไทย
ซ่
การละเล่นของเด็กไทย
ความหมายของคำว่า “การเล่น”
คำว่า “การเล่น” หมายถึง การกระทำเพื่ อสนุ ก
หรือผ่ อนอารมณ์ ซึ่ งตรงกับคำในภาษาอั งกฤษว่ า play
หรือ game ซึ่งมีความหมายต่ างกัน
คำว่า “play” มีผู้ให้ความหมายว่าเล่นสนุ กเป็นการ
เล่นคนเดียวก็ ได้ หลายคนก็ ได้ เล่ นโดยสมัครใจไม่ มีใคร
บังคับ
คำว่า “game” มีผู้ ให้ความหมายไว้มากมาย สรุป
ได้ว่ าเป็ นการเล่ นที่ มีกฎเกณฑ์ บังคับ ผู้ เล่ นต้องเล่ นตาม
กฎเกณฑ์นั้น
การเล่นของไทยมี ความหมายกว้างกว่า เพราะมี
ลักษณะร่วมอยู่ในความหมายของทั้งสองคำ
ความหมายของคำว่า “การละเล่ น”
คำว่า “การละเล่น” เป็นคำที่เกิดขึ้นใหม่ผู้เชี่ยวชาญ
ทางภาษาไทยบางท่านกล่ าวว่าเป็ นการปรับเสี ยงคำว่า
“การเล่น” ให้ ออกเสียงง่ายขึ้น ผู้ เชี่ยวชาญกรมศิลปากร
ให้ความหมายกว้างออกไปถึงการเล่ นเพื่อผ่ อนคลายอารมณ์
ให้เกิดความรื่นเริ งบันเทิงใจหลังจากประกอบกิจประจำวั น
และการเล่ นในเทศกาลท้ องถิ่นหรื อในงานมงคลบ้ าง
อวมงคลบ้าง เช่ น เพลงพื้นเมื อง ละคร ลิเก ลำตั ด หุ่น
หนังใหญ่ ฯลฯ ด้วยเหตุที่การละเล่นมีความหมายกว้างขวาง
ดั งกล่ าว จึงขอนิ ยามความหมายของคำว่ า “การละเล่น
ของไทย” ในที่นี้ ดั งนี้
เรื่องเล่ น ๆ ที่ไม่ ใช่เล่น