Page 11 - arg52

วารสารวัฒนธรรมไทย
๒…เย็นวันนั้นครอบครั วของเรา นั่ งล้ อมวง
ท า น ข้ า ว ฝี มื อ แ ม่ กั นอ ย่ า ง เ อ ร็ ด อ ร่ อ ย
และปิดท้ ายด้วยเงาะ มั งคุด ลองกอง ที่พ่อ
ไปเก็บมาจากสวน ความรั กความผูกพันในครอบครัว
เป็นความสุ ขที่ ไม่ อาจซื้ อหาได้ ด้วยเงิ นทอง การได้
อยู่พร้อมกัน นั่งทานข้าว พูดคุยไต่ถามทุ กข์สุ ข เพียงแค่นี้
ก็นำมาซึ่งความสุ ขใจอย่างบอกไม่ถู ก เจ้าหลานชายกับ
หลานสาวนอนหนุนตักคุ ณยาย ระหว่างรอให้น้ องสาว
ของผมซึ่งตอนนี้ก็ กลายเป็นคุณแม่ลูกสองไปแล้วจัดที่นอน
“ฮา เฮอ เห้อ ฮือ ฮือ หือ
คือน้องเหอ คิดต้นยานัด
หนทางไปวัด ทัดเดาะพุมเรียง
สวดให้ดังดังหลวงพี่เหอ น้องจะฟังเอาแต่เสียง
ทัดเดาะพุมเรียง ฟังเสียงพี่ชายสวด...เหอ
(เพลงต้นยานัด : เพลงกล่อมเด็กภาคใต้)
คุณยายร้ องเพลงขั บกล่ อมเจ้าหลานจอมซน
แต่ท่าทางจะไม่ ยอมหลับง่าย ๆ ก็ พรุ่งนี้โรงเรี ยนหยุด
ไม่ต้องตื่ นแต่ เช้า เลยออดอ้ อนขอให้ คุณยายร้องเพลง
กล่อมเด็กภาษามลายูให้ฟังอีกเพลง
“ตีโด ตีโด อาเด๊ะ ตีโด
อาบัง เนาะ อูเปาะฮ์ ซูซู
ซูซู ลือเมาะ มานิฮ์ ซาแต ญอ มูดอ
ตีโด ตี โด อาเด๊ะ ตีโด”
หลานสาวตั วน้อยทำหน้ าสงสั ย จึ งเอ่ยถาม
คุณยายถึงความหมายของเพลง คุ ณยายจึงเล่าให้ฟังว่า
เพลงนี้หมายถึง...
“จงนอนเถิดน้ องรักพี่ จักจ้ าง
ให้รางวัลนมรสดีที่อร่อย
กะทิอ่อนนมหวานดีอย่างที่คอย
เจ้าน้องน้อยจงรีบนอนอย่าอ้อนเอย”
คุณตาฟังแล้วก็นั่ งอมยิ้ม แซวคุณยายว่าไม่ เสียที
ที่เป็นสาวใต้ คุ ณยายยังเล่าให้ฟังเพิ่มเติมว่า เพลงกล่อมเด็ก
ของชาวภาคใต้ เรี ยกว่า เพลงชาน้ อง ช้ าน้ อง
เพลงเสภา หรือเพลงร้ องเรือ ที่เรี ยกว่าเพลงร้องเรือ
เพราะมาจากลักษณะการใช้ ผ้ าผู กเป็นเปลให้ เด็ กนอน
โดยเปลนั้นมีลักษณะคล้ ายกับเรื อนั่นเอง ส่วนชาน้องนั้น
คำว่ า “ชา” มาจากคำว่ าบู ชา ซึ่ งแปลว่ าสดุดี หรือ
กล่อมขวั ญ จึงหมายถึงการสดุ ดีแม่ซื้ อ ซึ่งเชื่ อกันว่าเป็น
เทวดาหรือผีประจำทารก ส่ วนเพลงเสภาเป็ นเพลงที่
ใช้โต้ คารมกันเป็นบทปฏิพากย์แสดงปฏิภาณไหวพริบนำ
มาใช้ในเพลงกล่ อมลูก และสำหรั บเพลงน้องนอนนั้ น
เป็นการมุ่งกล่ อมน้องหรือกล่อมลูกโดยตรง ลั กษณะเด่น
ของทำนองเพลงกล่ อมลูกภาคใต้ ไม่ว่ าจะเป็ นเพลง
ประเภทใดคือมักจะขึ้นต้ นเพลงด้วยคำว่า “ฮา เอ้อ” หรือ
มีคำว่า “เหอ” แทรกอยู่เสมอในวรรคแรกของบทเพลง
แล้วจึ งขับกล่อมไปช้า ๆ เหมือนภาคอื่น ๆ
ส่ วนเพลงกล่ อมเด็กไทยมุ สลิ มภาคใต้เป็น
เพลงกล่ อมเด็กของชาวไทยมุ สลิ มแถบ ๓ จั งหวั ด
ชายแดนภาคใต้ คือ จั งหวัดยะลา ปัตตานี และนราธิวาส
มีคำเรี ยกเป็ นภาษามลายู ว่ า “อู เละ ตี โด” ซึ่งคำว่ า
“อู เละ” แปลว่ า การร้องขั บกล่ อม ส่ วนคำว่า “ตี โด”
แปลว่า นอน รวมความแล้ ว “อูเละ ตี โด” จึงแปลว่า
การขับร้องกล่อมให้นอน