Page 67 - Culture2-2016
P. 67
ทีขุ่ดไว้กว้างพอประมาณจากน้นันา“ปเูลย”(ไพล)มาฝนหรือ
ทุบพอแหลกใส่ลงน้า๑ขันจนข้นแล้วให้แม่นงั่คร่อมหินทีเ่ผา
จนแดง เอาน้าปูเลยหยดลงไปให้ไอร้อนขึ้นมาปะทะช่องคลอด
ทาจนกว่าหินจะหมดความร้อนจะช่วยสมานแผลให้แห้งเร็ว
ปัจจบุนัท้งัสองวิธีนี้ไม่ค่อยทากนัแล้วเพราะไม่จาเป็น
พิธีกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวเน่ืองกับการอยู่ไฟ ต่อไปอาจ
เหลอื เพยี งคาบอกเล่า เชน่ ก่อนอยไู่ ฟ ตอ้ งทา “พธิ เี สยี พษิ ไฟ”
โดยหมอตาแย หมอธรรมหรือผู้รู้จะบูชาขัน ๕ พร้อมว่าคาถา
กันไฟป้องกันไม่ให้ไฟทาอันตรายกับแม่ เมื่อจะออกไฟก็ต้อง
สมุนไพรและลกูประคบสาําหรับการอย่ไูฟ
มี “พธิ ดี บั พษิ ไฟ” เพอ่ื ไมใ่ หพ้ ษิ ไฟตกคา้ งเปน็ อนั ตรายกบั แมแ่ ละ
เด็กในภายหลัง มักทาตอนเช้ามืดก่อนดวงอาทิตย์ข้ึน เชื่อว่า
ให้อยู่เย็นเป็นสขุเหมือนอากาศในตอนเช้า
ปัจจุบันการอยู่ไฟถูกปรับประยุกต์ให้ง่ายสะดวกสบาย
ตอ่ วถิ ชี วี ติ มบี รกิ ารสง่ ผเู้ ชยี่ วชาญไปจดั ทา ใหถ้ งึ บา้ น หรอื จดั เปน็
ชดุ อยไู่ ฟสา เรจ็ รปู ทสี่ ามารถซอ้ื ไปทา เองทบี่ า้ น สว่ นใหญจ่ ะเหลอื
เพยีงกระบวนการเข้ากระโจมอบตัวและประคบด้วยสมุนไพร
การอย่ไู ฟแบบนอนผงิ อยบู่ นฟนื จรงิ ๆ อย่างอดตี ทม่ี รี ายละเอยี ด
อนั พถิ พี ถิ นั และมพี ธิ กี รรมตามความเชอื่ ยงั คงเหลอื ปฏบิ ตั อิ ยบู่ า้ ง
ตามชนบทต่างจังหวัด แม้การเห็นความสา คัญและประโยชน์
ของการอยไู่ ฟจะยงั คงอยู่ แตค่ วามหมายของการอยไู่ ฟทเี่ ชอื่ มโยง
ไปถึงการเห็นคุณค่าความลาบากของคนเป็นแม่ กุศโลบายท่ี
สมุนไพรและลูกประคบสําาหรับการอยไู่ฟ
ใหส้ ามมี สี ว่ นรว่ มดแู ลภรรยา ความละเอยี ดออ่ นในมติ ดิ า้ นจติ ใจ
เช่นนเ้ีป็นส่ิงที่ควรรกัษาให้อยู่คู่กบัวิถปีฏบิตัดิ้วย
การทบั หรอื นง่ึ หมอ้ เกลอื นาบหมอ้ เกลอื
หรอื บรเิ วณ ขอบคุณ : โรงเรยี นบ้านหอมสมนุ ไพร จังหวัดเชียงใหม่
หน้าท้องและท้องน้อยช่วยขับน้าคาวปลาและช่วยให้มดลูก
เขา้ อดู่ ขี น้ึ หมอเกง่ ๆ บางคนจะมวี ธิ นี าบหมอ้ เกลอื ทบี่ รเิ วณสะโพก
เอกสารอ้างอิง
บั้นเอว ขา และหลัง ทาวันละ ๒ คร้ัง เช้ามืดและตอนบ่าย มณฑริ า เขยี วยงิ่ , สรอ้ ย อนสุ รณธ์ รี กลุ , ประไพพรรณ สนุ ทรไชยา. พธิ กี รรม
บ้างว่าทาทุกวันจนกว่าจะออกไฟหรืออย่างน้อย ๓-๔ วัน
อยู่ไฟในชนบทอีสาน. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์. ๒๕๓๗.
วรี พงษ์ เกรยี งสนิ ยศ, มาลา สรอ้ ยสา โรง, กรรณกิ าร์ ชมภศู ร,ี สทิ ธพิ งศ์ อาณา
การนั่งถ่าน สมัยก่อนคลอดลูกโดยหมอตาแยและ
ตระกูล, สมโรจน์ สาราญชลารัตน์. อยู่ไฟหลังคลอด. กรุงเทพฯ :
ไม่มีการเย็บแผล ดังนั้นจึงใช้วิธีน้ีช่วยสมานแผล โดยใช้ผิว มูลนิธิสุขภาพไทย. ๒๕๕๒.
วรี พงษ์ เกรยี งสนิ ยศ และคณะ. คมู่ อื ๙ ความรคู้ ชู่ มุ ชน ภมู ปิ ญั ญาพนื้ บา้ น
มะกรูดว่านนา้นางคาไพลขมิน้อ้อยชานหมากชะลูดขมนิ้ผง
อีสานเพื่อการพึ่งตนเอง. กรุงเทพฯ : แผนงานพัฒนาภูมิปัญญา
ใบหนาด ตาให้ละเอียดนาไปตากแดดให้แห้ง เตรียมไว้ก่อน ท้องถิ่นด้านสุขภาพเพื่อการพึ่งตนเองของชุมชน มูลนิธิสุขภาพไทย.
๒๕๕๒.
เวลาใชก้ น็ า มาโรยทลี ะหยบิ มอื ลงในเตาไฟขนาดเลก็ ซงึ่ จะวางไว้
บทความเรอื่ ง “การอยไู่ ฟ เพอื่ คณุ แม”่ จาก http://www.thaihof.org/main/
ใต้เก้าอี้ท่ีมีแต่โครงเปิดให้ควันพุ่งสู่ก้นคนน่ัง ภาคเหนือใช้วิธี
article/detail/3836 เมื่อวันที่ ๒๐ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙
ทเ่ี รยี กวา่ เขา้ เสา้ คอื นา หนิ หรอื อฐิ ไปเผาไฟใหร้ อ้ น แลว้ มาใสห่ ลมุ
65
เมษายน-มถิ นุ ายน ๒๕๕๙
