Page 66 - Culture2-2016
P. 66
การประคบตวั
การเขา้ กระโจมยาหรอื การอบตวั มกั ทา ในตอนเชา้ สมยั กอ่ น หลงั จากเขา้ กระโจมแล้ว นา้ ยาทเี่ หลอื
ทาโครงกระโจมง่ายๆด้วยซ่ไีม้ไผ่แล้วใช้ผ้าคลมุให้มิดชิดตั้งไว้ จะนามาใช้ประคบตามหน้าตามตัวให้ผ่อนคลายและประคบ
บนชานเรือนทใี่ต้ถุนก็ต้งัเตาต้มยาสมุนไพรซงึ่จะผนกึฝาหม้อ คลึงรอบเต้านมช่วยกระตุ้นน้านมหรือแก้นมคัดหลังประคบ
ให้แน่น ฝังท่อกระบอกไม้ไผ่สอดขึ้นส่งไอน้าเข้าไปในกระโจม แลว้ เสรจ็ นา้ ยาทเี่ หลอื นา ไปเจอื จางนา้ ไวใ้ ชอ้ าบ แลว้ อาบนา้ อนุ่
หรอื ยกหม้อยาทตี่ ม้ แลว้ เข้าไปใหแ้ มค่ อ่ ยๆ แยม้ ฝาทลี ะนดิ ใหไ้ อ ล้างอีกทีหนึ่ง ทาทุกวันจนกว่าจะออกไฟ ตัวลูกประคบทาด้วย
ออกมารมหน้าและตัว ประมาณครั้งละ ๑๕- ๒๐ นาที มากสุด สมุนไพรตาเคล้าเกลือแล้วใช้ผ้าห่อมัดให้แน่นเป็นลูกประคบ
ไมเ่ กนิ ครงึ่ ชวั่ โมง หรอื จนเหงอ่ื ไหลท่วม การขบั เหงอื่ ออกช่วยไล่ สมัยก่อนถ้าเป็นท้องสาวต้องทาเผ่ือไว้อีกลูกให้แม่นั่งทับด้วย
ของเสยีจากร่างกายเลอืดไหลเวยีนดีและแก้ปวดเมอื่ยได้ชะงดั
สมุนไพรทใ่ีช้ทาลกูประคบเป็นหลักคอืไพลว่านนางคาขมนิ้
ตารบัยาทใี่ชต้ม้หลกัๆคอืเปลอืกสม้โอใบสม้ปอ่ยวา่นน้า อ้อยใบมะขามใบส้มป่อยอาจมีตะไคร้ข่าหอมแดงขมนิ้ชนั
ตะไคร้ ผักบุ้งล้อม มะกรูดผ่าเป็นเส้ียวๆ และเกลือหยิบมือ ผิวมะกรูด การบูร ด้วย แต่ถ้าเป็นตารับใหญ่จะเพิ่มราก
ภาคเหนอืนยิมใชใ้บเปลา้ตะไคร้ใบมะขามบางทใ่ีชว้า่นนางคาฝน หญ้าคาว่านน้าใบส้มเส้ยีวใบมะคาไก่ใบคนทีสอใบหนาด
หรือตาหรือคั้นเอาแต่น้า ผสมเหล้าและการบูรทาให้ทั้งตัวก่อน ใบผักเส้ียนผี ชะลูด เจตพังคี เปลือกกุ่ม ใบและเถาเอ็นอ่อน
เข้ากระโจม ปัจจุบันสะดวกสบายขึ้น ใช้หม้อต้มไฟฟ้า หรือ เหงอื กปลาหมอ ตะไคร้หอม พิมเสน
เข้าห้องอบแบบทันสมยัก็มี
ในชนบทการอยู่ไฟคือช่วงเวลาของครอบครวัและเด็กเกดิใหม่
ที่จะได้ใช้เวลาดูแลเอาใจใสก่ นั ตลอดระยะเวลา ๗-๓๐ วัน (สุทัศน์ รุ่งศิริศิลป์ ภาพ)
64
