Page 96 - CultureMag2015-3
P. 96
นับแต่ยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ย่านนี้ถือว่าอยู่ในเขต พพิ ธิ ภณั ฑแ์ หง่ ใหมน่ ก้ี ำ� หนดการเขา้ ชมเปน็ รอบ โดยมี
ของ “วังหน้า” หรือพระราชวังบวรสถานมงคล เป็นท่ีต้ังของ เจา้ หนา้ ทนี่ ำ� ชมตามเสน้ ทางทกี่ ำ� หนดไว ้ เรมิ่ ตง้ั แตช่ น้ั ลา่ งของ
ปอ้ มปราการสำ� คญั ดา้ นเหนอื พระนครคอื ปอ้ มพระสเุ มร ุ มวี งั ตึกหลังแรก ป้อมเขตขัณฑ์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นส่วน
ที่ประทับของเจ้านายท่ีทรงได้รับมอบหมายให้ก�ำกับดูแลการ จัดแสดงว่าด้วยความเป็นมาของพื้นที่ เน้นหนักเรื่องราวของ
ปอ้ งกนั พระนครดา้ นทศิ เหนอื แวดลอ้ มดว้ ยบา้ นเรอื นกลมุ่ ชน กำ� แพงเมอื ง ประต ู และปอ้ มปราการ โดยเฉพาะปอ้ มพระสเุ มร ุ
หลากหลายชาติพันธุ์และศาสนา เพอ่ื นบา้ นใกลเ้ รอื นเคยี งของพพิ ธิ ภณั ฑ ์ ซง่ึ นำ� เสนอดว้ ยเทคนคิ
Magic Mirror สดุ พิเศษ
ถัดเข้ามาในคาบเวลาของประวัติศาสตร์ร่วมสมัย
ตั้งแต่ปี ๒๔๖๘ บริเวณพิพิธบางล�ำพูคือที่ตั้งโรงพิมพ ์ ต่อด้วยห้องช้ันบนที่อุทิศพื้นที่ทั้งหมดให้แก่การ
กรมต�ำรา กระทรวงธรรมการ ท้ังยังใช้เป็นโรงเรียนช่างพิมพ์ ถ่ายทอดจิตวิญญาณและภารกิจของกรมธนารักษ์ ผ่านห้อง
วัดสังเวช โรงเรียนสอนการพิมพ์แห่งแรกของประเทศด้วย จดั แสดงหา้ หอ้ ง ไดแ้ ก ่ หอ้ งพระคลงั มหาสมบตั ิ หอ้ งธรรมา-
ต่อมาในปี ๒๔๙๓ โรงพิมพ์ถูกโอนมาข้ึนกับองค์การค้าของ ภิบาลอารักษ์ ห้องเบิกโรงกษาปณ์ ตามรอยเงินตรา ห้อง
คุรุสภาจึงกลายเป็น “โรงพิมพ์คุรุสภาพระสุเมรุ” รับหน้าท่ี ทรัพย์แห่งความภูมิใจ อนุรักษ์ไว้เพื่อแผ่นดิน และห้องเพื่อ
พิมพ์แบบเรียนส�ำหรับนักเรียนไทยทั่วประเทศ กระทั่งเมื่อ ราษฎรแ์ ละรฐั
ครุ ุสภามโี รงพิมพแ์ หง่ ใหมท่ ี่ลาดพรา้ ว แทน่ พมิ พ์รุ่นเกา่ ทน่ี จี่ งึ
ค่อยๆ หมดภาระลง จนถึงปี ๒๕๓๘ คุรุสภาหมดสัญญากับ จากนน้ั จะมที างเดนิ เชอื่ มตอ่ ไปยงั นทิ รรศการหลกั ของ
กรมธนารักษ์ อาคารท้ังหมดจึงถูกทิ้งร้าง หลังจากนั้นทาง พิพิธบางล�ำพู ที่ชั้น ๒ ของอาคารไม้ทางด้านหลัง ซ่ึงก�ำหนด
กรมธนารกั ษม์ แี ผนพฒั นาพนื้ ทบี่ รเิ วณน ี้ เรม่ิ ดว้ ยการรอ้ื อาคาร เน้ือหาหลักเหมือนเป็นการตามล่าหาขุมทรัพย์ล้�ำค่าแห่ง
เกา่ ลง ทวา่ จากความเขม้ แขง็ ของประชาคมบางลำ� พทู ร่ี ว่ มแรง บางล�ำพู โดยก่อนเข้าชม ทุกคนจะได้รับแจก “ลายแทง
กันน�ำเสนอแนวทางการอนุรักษ์แทนท่ีการรื้อถอน กลายเป็น ขุมทรัพย์บางล�ำพ”ู ซง่ึ กค็ อื แผนที่ย่านบางล�ำพูนน่ั เอง
กระแสสังคมให้กรมธนารักษ์ตัดสินใจยุติโครงการดังกล่าว
ทั้งยังสามารถผลักดันให้กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียน ห้องจัดแสดงในส่วนนี้แต่ละห้องจะบอกกล่าว
อาคารโรงพิมพ์ครุ สุ ภาเป็นโบราณสถานในปี ๒๕๔๔ “เง่ือนง�ำ” บางอย่างส�ำหรับภารกิจดังกล่าวแก่เรา เร่ิมด้วย
สีสันบางล�ำพู จากส่ิงท่ีคนท่ัวไปรู้จักในปัจจุบัน ก่อนจะข้าม
โครงการพพิ ธิ บางลำ� พภู ายใตก้ ารดแู ลของกรมธนารกั ษ ์ ป ร ะ ตู ท ะ ลุ มิ ติ ไ ป เ ส า ะ แ ส ว ง ห า เ บ า ะ แ ส จ า ก ริ ม ค ล อ ง
และความร่วมมือจากประชาคมบางล�ำพูเกิดข้ึนในปี ๒๕๕๕ ท่ามกลางแสงวิบวับของหิ่งห้อยในดงล�ำพู ผ่านปากค�ำของ
เพื่อพัฒนาท่ีดินราชพัสดุแปลงนี้ให้สร้างประโยชน์แก่ชุมชน ผู้คนหลากเช้ือชาติหลายวัฒนธรรมที่อาศัยอยู่ร่วมกันในย่าน
และสงั คม ดว้ ยการบรู ณะซอ่ มแซมอาคารเกา่ และใชป้ ระโยชน์ บางล�ำพู ท้ังคนไทย มอญ ลาว เขมร แขกตานี และจีน
ให้เหมาะสมสอดคล้องกับนโยบายการอนุรักษ์และพัฒนา เร่ืองราวในห้องน้ีจบลงเมื่อบ้านเมืองวิวัฒน์จากเมืองน�้ำมาสู่
กรุงรัตนโกสินทร์ เพ่ือส่งเสริมสนับสนุนให้พ้ืนท่ีชุมชน เมืองบก เมื่อบางล�ำพูคือ พระนครเซ็นเตอร์ เป็นศูนย์รวม
บางล�ำพูพัฒนาเป็นแหล่งท่องเท่ียวและศูนย์การเรียนรู ้ มหรสพและความบนั เทงิ อนั ลอื เลอื่ งเฟอ่ื งฟทู สี่ ดุ ของพระนคร
เชงิ การศึกษาวฒั นธรรมชุมชน ท้ังจุดตัดของเส้นทางรถราง โรงภาพยนตร์ วิกลิเก และย่าน
ชอปปิง
94 วัฒนธ รม
