Page 47 - may53

๔๕
ธาตุเหล่านี้รวมกันเข้าเป็นองค์ประกอบของภาษา
แห่งภาพยนตร์ ซึ่งเราจะได้เรียนรู้กันต่อไป
แต่ก่อนที่จะไปถึงเรื่องเหล่านี้ ผมมี เรื่องแทรกที่จะ
เล่าว่ า ผมเป็นบรรณาธิการในการรวบรวมงานต่างๆ ของ
อาจารย์คึกฤทธิ์ มาตี พิมพ์ ใหม่ในช่ วงทศวรรษ ๒๕๓๐
เรื่องเมืองมายานี้ ผมได้อ่านตรวจสอบและปรึกษาหารือ
กับอาจารย์คึกฤทธิ์ ก่อนที่ ผมจะแบ่งต้นฉบั บเดิมออกเป็น
หนั งสือ ๒ เล่มจบ ซึ่งเรื่องราวที่ผมนำ�มากล่าวถึงนี้ ผม
จัดอยู่ในเล่มที่สอง อันมีเนื้อหาประกอบไปด้วยบทต่างๆ
ที่อาจารย์ตั้งชื่อว่า ภาพยนตร์, พระเอกหนัง, ดาราตลก,
หน้าที่ เบ็ดเตล็ด, ใครจะสร้ างภาพยนตร์โปรดดูทางนี้,
การวิจารณ์หนัง และบทส่งท้ายชื่อเมืองมายา ผมจัด
แล้วยังจำ�ได้ว่าได้นำ�เสนออาจารย์คึกฤทธิ์ ได้รับคำ �ชมว่า
ดีมาก จัดเป็นหมวดเป็นหมู่ดี พลิกดูแล้วเหมือนจะใช้เป็น
ตำ�ราวิชาการได้ด้วยซ้ำ�ไป จากนั้นอาจารย์คึกฤทธิ์ เลย
มอบหมายผมต่อไปว่า ว่างๆ ลองไปค้นดูทีหรือว่าตำ�ราที่
ว่าด้วยเรื่องหนังนั้นมีมากน้อยเพี ยงใด ในแวดวงวิชาการ
เมืองไทย?
ผมจำ �ได้ว่าในขณะนำ �เสนออาจารย์คึกฤทธิ์ นั้น ผม
อยากจะถามว่า ที่อาจารย์ ใช้คำ�ว่าธาตุเพื่ ออธิบายเรื่อง
เหล่ านี้เพราะเหตุผลใด และคำ�ๆ นี้ อาจารย์จะเทียบเคียง
กับภาษาฝรั่งว่า Elements ใช่หรือเปล่า?อยากให้อาจารย์
อธิบายเรื่องราวนี้ แต่ พอได้รับมอบหมายงานใหม่เข้า เลย
ลื มถาม จนถึงวันนี้เมื่อไปนำ�งานเก่ามาใช้ ใหม่ จึงนึกขึ้น
มาได้ว่ายังไม่ได้ถามอาจารย์คึกฤทธิ์ในประเด็นนี้
อย่ างไรก็ตาม ในยุคปี พ.ศ. ๒๕๓๐ ผมยืนยันได้
ว่า ผมไปสืบเสาะเรื่องตำ �ราวิชาหนั งที่มีเรี ยนมีสอนอยู่
ในมหาวิ ทยาลัยเมืองไทย มารายงานอาจารย์คึกฤทธิ์ว่า
“หนังสือเหล่านั้นมีไม่มากนักหรอกครับ บางมหาวิทยาลัย
ผมเห็นมีอาจารย์บางท่านเขียนไว้เหมือนทำ�นองเลคเชอร์
บางท่านก็ตัดตอนตำ�ราฝรั่ งมาแปลเฉพาะบทนั้นบทนี้ แต่
ที่จะเขียนเป็นเรื่องราวกึ่งสนุก กึ่งวิชาการ อย่างเมือง
มายา นี้ไม่มี แน่นอน” อาจารย์คึกฤทธิ์ฟังแล้ วยังตอบว่า
“ผมก็ว่ายังงั้นนา เพราะฉะนั้น คุณช่วยเอาไปแนะนำ�
พรรคพวกด้วยก็แล้ วกัน ว่ าถ้ าใครอยากเรียน รู้ เรื่อง
หนั ง แต่อ่อนภาษา หรื อขี้เกี ยจอ่านตำ �ราภาษาอังกฤษ
ก็ขอให้อ่ านเมืองมายาสักครั้งหนึ่ง ก็จะดูหนังหรือ เข้าใจ
หนังมากขึ้นกว่ าธรรมดา”
นี่ เป็ นเหตุการณ์ ในอดี ต ซึ่ งในปัจจุ บั นจะ
เปลี่ยนแปลงไปแค่ไหน ผมไม่แน่ใจนัก แต่ที่ แน่ก็คือ
ผมเชื่อว่าในปัจจุบันนี้ คนดูหนังไทย และคนทำ�หนังไทย
หลายคน ไม่ ได้อ่ านหนั งสือชื่ อ เมืองมายา ของ
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช
หนังไทยและรสนิยมการดู หนังของคนไทย จึง
ยังเป็ นอย่างเช่นที่เห็นกันอยู่ทุกวัน
อย่างไรก็ดี การเรียน รู้ เรื่องหนัง ที่ ผมจะเขียน
ลงในที่นี้ยั งไม่จบ ถ้ าบรรณาธิการหนังสือเล่มนี้ เขายัง
ไม่เบื่ อผมไปก่อน การนำ �เสนอเรื่องนี้ ก็จะมีต่อไปอีก ซึ่ง
ผมจะเขียนโดยอิงข้ อเขียนอาจารย์คึกฤทธิ์ เป็ นหลัก
ประกอบกับความรู้ ที่ได้จากการดูหนัง, การอ่านเรื่องราว
ของหนังสารพัดเชื้อชาติ, รวมกั บประสบการณ์ที่คุ้นเคย
และคลุกคลีกั บการถ่ายหนังของชาวต่างชาติ (ที่มาถ่าย
ในเมืองไทย) มาก่อน ที่จะมาทำ�หน้าที่เป็นกรรมการหนัง
หลายชุดอยู่ในปัจจุบัน
ผู้ใดสนใจที่จะเรียน-รู้-เรื่องหนังไปกับผม ก็ ขอ
เชิญติดตามกันต่อไปครับ