Page 16 - fab53

วันมาฆบูชา จะตรง
กับวันเพ็ญเดือนมาฆะ หรือ
วันขึ้น ๑๕ ค่ำ� เดื อน ๓ เป็น
วันที่เกิดเหตุการณ์ ที่สำ�คั ญ
ทางพระพุ ทธศาสนา คือ
ในวั นนั้ นนอกจากจะเป็ น
วันเพ็ญเดือนมาฆะแล้ว ยัง
เป็นวันที่พระสงฆ์ จำ�นวน
๑,๒๕๐ รูป มาเข้ าเฝ้ า
พร ะพุ ทธ เ จ้ าพร้ อมกั น
โดยมิได้ นั ดหมาย, แล้ ว
สรุปคือ ให้ละความชั่วทุกชนิ ด ทำ�ความดีให้ ถึงพร้อม
และทำ �จิตใจให้ผ่องใส โดยหลักธรรมคำ�สอนดั งกล่าว
จะเรี ยกว่าเป็นธรรมนู ญแห่งพุ ทธศาสนา หรือ หัวใจ
ของพุ ทธศาสนาก็ ได้ ดังนั้น โอวาทปาติโมกข์ จึงชี้ชั ด
ถึ งความเป็นสมณะและบรรพชิตในพระพุ ทธศาสนาที่
แตกต่ างจากศาสนาอื่น อันเป็นรากฐานที่ทำ�ให้พระพุ ทธ
ศาสนามั่ นคงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน
ความเป็ นมาของวันมาฆบูชาในประเทศไทยนั้ น
เริ่มมี พิธีบูชาเนื่องในวันมาฆบูชาเป็นครั้ งแรกในรัชสมั ย
ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔)
พระองค์ ได้ทรงปรารภถึ งความสำ�คัญของวันมาฆบูชาว่า
มี เหตุการณ์สำ �คัญเกิดขึ้นพร้อมกันถึง ๔ ประการในวัน
เดี ยวกัน หรือที่เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต จึงสมควรที่
พุ ทธศาสนิกชนจะได้ทำ�การบูชาเพื่อระลึกถึงความสำ�คัญ
ของวั นดังกล่าว และพระคุณของพระพุทธเจ้า พระองค์
ทรงให้จัดพิ ธีบูชาเนื่ องในวันมาฆบู ชาขึ้นในพระราชวั ง
โดยโปรดให้ มี การประกอบพระราชกุศลในเวลาเช้าด้วย
การนิ มนต์พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ และฉันภัตตาหาร
ในพระอุ โบสถวั ดพระศรี รัตนศาสดาราม ในเวลาค่ำ �
พระองค์จะเสด็จออกฟังพระสงฆ์ทำ�วัตรเย็น สวดโอวาท
ปาติ โมกข์ และทรงจุดเทียนรายตามราวรอบพระอุโบสถ
จำ�นวน ๑,๒๕๐ เล่ม พระภิ กษุเทศนาโอวาทปาติโมกข์
พระสงฆ์ จำ�นวน ๓๐ รู ป สวดมนต์รับเทศนา เป็ นเสร็จ
พิ ธี
ต่ อ ม า ใ น รั ช ส มั ย ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รั ชกาลที่ ๕) พระองค์ทรง
นำ �พิธีบูชาเนื่ องในวันมาฆบูชาไปประกอบในสถานที่
อื่ นๆ นอกพระบรมมหาราชวัง อย่ างเช่นในคราวเสด็ จ
ประพาสต้ นที่บางปะอิน พระพุ ทธบาท พระปฐมเจดีย์
ณ พงษ์เพชร...เรื่อง
พระสงฆ์ เหล่านั้นล้ วนเป็นเอหิภิกขุ คื อ ได้รั บการ
อุปสมบทจากพระพุทธเจ้ า, และล้วนเป็นพระอรหันต์
ผู้ได้อภิ ญญา ๖ (หมายถึง ความรู้ยิ่งยวด มี ๖ อย่าง
ได้แก่ ๑. อิทธิ วิธา คือ แสดงฤทธิ์ได้ ๒. ทิพพโสตญาณ
คือ ญาณที่ทำ�ให้มีหูทิพย์ ๓. เจโตปริยญาณ คือ ญาณ
ที่กำ �หนดใจคนอื่นได้ ๔. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ คือ
ญาณที่ทำ�ให้ระลึกชาติได้ ๕. ทิพพจั กขุญาณ คือ ญาณ
ที่ทำ�ให้มีตาทิพย์ ๖. อาสวั กขยญาณ คือ ญาณที่ทำ�ให้
อาสวะสิ้นไป) การเกิดขึ้นของเหตุการณ์ทั้ง ๔ ประการ
นี้ เรียกว่า จาตุ รงคสันนิบาต คื อ การประชุมที่ประกอบ
ด้วยองค์ ๔ และในโอกาสนี้พระพุทธเจ้าทรงแสดงโอวาท
ปาติโมกข์ ซึ่งเหตุการณ์ นี้เกิดขึ้นขณะที่พระพุทธเจ้าทรง
ประทับอยู่ ณ วัดเวฬุ วัน กรุงราชคฤห์ ก่ อนเข้าพรรษาที่
๒ (หลังจากตรัสรู้ ๙ เดื อน)
เหตุที่พระพุทธเจ้ าทรงแสดงโอวาทปาติโมกข์
เนื่องจากเห็ นว่ า เป็ นโอกาสเหมาะที่ จะ ประกาศ
หลักการ อุดมการณ์ และวิ ธีการปฏิบัติในการเผยแพร่
พุทธศาสนาให้นำ�ไปใช้ได้ ในทุกสังคม ซึ่งมีเนื้อหาโดย
๑๔