Page 14 - fab53

วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ของทุกปี นับเป็นวันที่สำ�คั ญ
ยิ่งอีกวั นหนึ่ งของปวงชนชาวไทย เนื่องจากเป็ นวันคล้ายวั น
พระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระพุ ทธเลิ ศหล้านภาลั ย
พระปฐมบรมศิลปินแห่งกรุ งรัตนโกสินทร์ ที่ทรงมีพระปรี ชา
สามารถล้ำ�เลิศในด้านศิ ลปกรรมต่างๆ ทั้งด้านกวีนิพนธ์ ด้าน
ดนตรี และด้านประติมากรรม และเพื่อเป็นการแสดงความสำ�นึก
ในพระมหากรุณาธิคุณแห่งองค์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า
นภาลัย ตลอดจนเพื่ อส่งเสริมสนับสนุนศิลปินให้เจริญรอยตาม
เบื้องพระยุคลบาท และยังเป็ นการยกย่องเชิดชูเกียรติบุคคล
ผู้สร้างสรรค์ผลงานศิลปะของชาติให้เป็นที่ปรากฏต่อสาธารณชน
คณะรัฐมนตรี จึงได้มีมติเมื่อวันที่ ๒๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๘ ให้
วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ ของทุ กปีเป็นวันศิลปินแห่งชาติ โดย
ให้คณะกรรมการวั ฒนธรรมแห่งชาติ ดำ�เนินการคัดเลือกผู้ที่มี
ผลงานศิลปะชั้นเยี่ ยมตามเกณฑ์การพิจารณาของโครงการ
ศิลปินแห่งชาติ และประกาศยกย่องเชิดชู เกียรติเป็นศิลปินแห่ง
ชาติเป็นประจำ�ทุ กปี เริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๒๘ จนถึงปัจจุบัน
(พ.ศ. ๒๕๕๒) ซึ่งปัจจุบันนี้มีศิลปินแห่งชาติสาขาต่างๆ จำ�นวน
ทั้งสิ้ น ๒๐๓ คน เสียชี วิตไปแล้ว ๘๒ คน มีชีวิตอยู่ ๑๒๑ คน
การคัดเลือกศิลปินแห่งชาติ นั้น จะทำ�การคัดเลือกใน
๓ สาขา คือ
๑. สาขาทัศนศิลป์ หมายถึง ศิลปะที่มองเห็นได้ด้วยตา
แบ่งเป็น วิจิตรศิลป์ และประยุกต์ศิลป์ ส่วนที่ เป็น วิจิตรศิลป์
ได้แก่ จิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ สื่อผสม และภาพถ่าย
ส่วนประยุกต์ศิลป์ ได้แก่ สถาปัตยกรรมแบบประเพณีและ
ร่วมสมัย / มัณฑศิลป์ / การออกแบบผังเมือง / การออกแบบ
อุตสาหกรรม และประณีตศิลป์
๒. สาขาวรรณศิลป์ หมายถึง บทประพันธ์ที่แต่งอย่างมี
ศิลปะทั้ งร้อยแก้วและร้อยกรอง มีองค์ประกอบที่สำ�คัญคือ ความ
รู้สึกสะเทือนใจ ความคิดสร้างสรรค์ จินตนาการและกลวิธีเสนอ
เรื่องที่น่าสนใจ
๓. สาขาศิลปะการแสดง หมายถึง ศิลปะที่มีการแสดง
ซึ่งเป็นได้ทั้งวิจิตรศิลป์ ประยุกต์ศิลป์ รวมทั้งศิลปะพื้นบ้าน ได้แก่
การแสดง ดนตรี และการแสดงพื้นบ้าน โดยแบ่งเป็น ๓ กลุ่ม
ได้แก่ ดนตรีไทยและนาฏศิลป์ไทย, ดนตรีสากลและนาฏศิลป์
สากล, ภาพยนตร์และละคร
ส่วนเกณฑ์การคัดเลือกศิลปิ นแห่งชาติ จะประกอบด้ วย
๓ หลั กเกณฑ์ด้วยกัน คือ
เกณฑ์ที่ ๑. คุณสมบั ติของศิลปินแห่งชาติ ได้ แก่ เป็น
ผู้มีสัญชาติไทยและยังมี ชีวิตอยู่ ในวันตัดสิน / เป็นผู้มีความรู้
ความสามารถ มีความเชี่ยวชาญ และมีผลงานดีเด่นเป็นที่ ยอมรับ
ของวงการศิ ลปะแขนงนั้น / เป็นผู้สร้ างสรรค์และพัฒนาศิลปะ
แขนงนั้นๆ / เป็นผู้ผดุง ถ่ายทอดหรือเป็นต้นแบบศิลปะแขนงนั้น /
เป็ นผู้มีคุณธรรม และมีความรั กในงานศิลปะของตน / และเป็น
ผู้มีผลงานที่ยังประโยชน์ ต่อสั งคมและมนุษยชาติ
เกณฑ์ ที่ ๒. คุ ณค่ามาตรฐานผลงานศิ ลปะของ
ศิลปินแห่งชาติ ได้ แก่ ผลงานต้องสื่อให้เห็นถึงคุ ณค่าในความ
ดี ความงาม คุณค่าทางอารมณ์ สะท้อนความเป็ นธรรมชาติ
หรื อสถานภาพทางสังคม และวัฒนธรรมแห่งยุคสมั ย ค่านิยม
จริ ยธรรม เอกลักษณ์ของท้องถิ่นและเอกลักษณ์ของชาติ/ผลงาน
สร้างสรรค์ มีเอกลักษณ์เฉพาะตนไม่ลอกเลียนแบบจากผู้อื่ นหรือ
มีกลวิธีเชิงสร้างสรรค์
เกณฑ์ที่ ๓. การเผยแพร่และยอมรับคุณค่าผลงาน
ของศิลปิ นแห่งชาติ ได้แก่ ผลงานที่ได้รั บการจัดแสดงหรื อ
เผยแพร่ ต่อสาธารณชนอย่างต่อเนื่อง มีหลักฐานอ้ างอิง โดย
เป็ นผลงานที่แสดงให้เห็ นถึงแนวคิด พัฒนาการทางงานศิลปะ
อย่างเด่ นชัด / ผลงานได้รับรางวั ลหรือเกี ยรติคุณระดับท้องถิ่น
ระดั บชาติ หรือระดับนานาชาติ ซึ่งมีกระบวนการพิจารณาเป็น
มาตรฐานและเป็นที่ยอมรับ
เมื่อทำ�การคั ดเลือกและประกาศผลแล้ว ศิลปินแห่งชาติ
ที่ ได้รับการยกย่ องเชิดชูเกียรติจะเข้ ารับพระราชทานโล่และเข็ม
เชิ ดชูเกียรติจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราช
กุ มารี ซึ่งความหมายของเข็มเชิดชูเกียรตินั้น หมายถึง ความ
เป็นปราชญ์ ในความรู้ความสามารถของศิลปินที่ ได้อุตสาหะ
อุทิ ศตนสร้างสรรค์ ผลงานในด้านศิลปะไว้ มากมายจนเป็น
มรดกอั นล้ำ�ค่าทางวัฒนธรรมของชาติ ทั้งในสาขาวรรณศิลป์
ทั ศนศิลป์และศิลปะการแสดง
สำ�หรับการคัดเลื อกศิลปินแห่งชาติ ประจำ�ปีพุ ทธศักราช
๒๕๕๒ มี ผู้ได้รั บการคัดเลือกให้ เป็นศิ ลปินแห่ งชาติ จำ�นวน
ทั้งสิ้ น ๙ คน ได้แก่ ๑. ศาสตราจารย์ปรีชา เถาทอง สาขา
ทัศนศิลป์ ด้านจิตรกรรม ๒. นายองอาจ สาตรพันธุ์ สาขา
สิงหา...เรื่ อง
๑๒