Page 29 - june53

๒๗
กอและ เป็นภาษามลายูมี ความหมายว่า การโยนตัว
โคลงเคลง ซึ่งเป็นลักษณะการเคลื่อนไหวของเรื อเมื่อยาม
อยู่บนผืนน้ำ� เรือกอและเป็นเรือที่นิยมใช้กันในท้องถิ่นภาคใต้
โดยเฉพาะอย่างยิ่งจังหวัดทางฝั่ งทะเลด้านตะวันออก ของ
คาบสมุทรภาคใต้ นับตั้งแต่จังหวัดนครศรี ธรรมราช สงขลา
ปัตตานี จนถึงนราธิวาส และเป็นเรือที่ใช้กันมากแถบชายฝั่ง
ด้ านตะวันออกของอ่าวไทย ตั้งแต่ อำ�เภอหัวไทร จั งหวัด
นครศรีธรรมราช จนถึ งอำ�เภอเทพา จังหวั ดสงขลา อำ�เภอ
สายบุรี อำ�เภอปะนาเระ อำ�เภอยะหริ่ ง จังหวัดปั ตตานี ตลอด
ไปถึงหลายอำ�เภอในเขตจังหวัดนราธิวาส ด้วยลักษณะของ
ลำ�เรือที่ โดดเด่นได้กลายมาเป็นเอกลักษณ์ อย่างหนึ่งของ
ศิลปวั ฒนธรรมจังหวั ดชายแดนภาคใต้ ชาวพื้นเมืองรู้จักใช้
เรือกอและเป็นยานพาหนะในการเดินทาง และทำ�การประมง
มาเป็นเวลาช้านาน
เอกลักษณ์ที่โดดเด่นของเรื อกอและนอกจากลักษณะ
ของลำ�เรือแล้ว ลวดลายที่ตกแต่งอยู่ด้านข้างลำ�เรือก็เป็นอีก
สิ่งหนึ่งที่ ได้สร้างความสะดุ ดตาให้กับผู้พบเห็ น ซึ่งในสมัย
ก่อนเรือกอและจะไม่มีการวาดลวดลายอย่างที่พบในปัจจุ บัน
แต่ เนื่องจากในสมั ยสงคราม ๙ ทัพ ทัพเรือจากปัตตานีได้ไป
ช่วยรบกั บพม่าที่อยุธยา ทำ �ให้ได้มี โอกาสเห็นเรือพระที่นั่ ง
ซึ่งมี การแกะสลักลวดลายอย่างงดงาม หลั งจากนั้นจึงได้ มี
การแกะสลั กเรือกอและด้วยลวดลายแบบมลายู เพื่อเพิ่ ม
ความสวยงามขึ้ นแต่เนื่องจากการแกะสลักลำ�เรือเป็นสิ่งที่
ต้องใช้เวลาในการประดิษฐ์เป็นอย่างมาก ภายหลังจึงกลาย
เป็นการวาดภาพลงบนลำ�เรือด้วยสีสันที่สดและฉูดฉาดแทน
เรือกอและเป็นงานช่างฝีมือพื้นบ้านของชาวใต้ที่มีคุณค่าทาง
สุนทรียศาสตร์ กอปรด้วยความงามวิจิตรทางด้านจิตรกรรม
ที่มี การเขียนลวดลายและระบายสีอย่างสวยงามตลอดทั้ง
ลำ�เรือ เรื อกอและ จึงมิได้เป็ นเพียงเรื อประมงธรรมดา
เท่านั้น แต่เป็นเสมือนหนึ่งศิลปกรรมที่มีคุ ณค่า ซึ่งสะท้อนถึง
จิตวิญญาณของกลุ่มชนในจังหวั ดชายแดนภาคใต้ที่ประดิษฐ์
และสร้างสรรค์ขึ้น
เรือกอและ เป็นเรื อประมงที่ต่อด้วยไม้ตะเคียน ซึ่ง
เป็นไม้ที่มี คุณสมบัติไม่ผุ ง่ายและทนต่อการแช่อยู่ในน้ำ�เค็ม
ได้ เป็นอย่างดี ลักษณะของลำ�เรือจะทำ �ส่วนหั วและส่วน
ท้ายสู งขึ้นจากลำ�เรือ แต่ปั จจุบันเพื่ อให้ เข้ากับสภาพการ
ทำ�ประมงที่เปลี่ยนไป เรือกอและจึ งมีการติดตั้งเครื่องเรื อ
หางยาวไว้ที่ ท้ายเรือทำ �ให้ ต้องมีการปรับรูปแบบของท้ าย
เรือเป็นเรือท้ายตัด ซึ่ งเรียกเรือลักษณะนี้ว่า “ปาตากือตะ”
สำ�หรับส่วนประกอบของเรือกอและ ได้แก่ ปาแปทูวอ คือ
ขอบเรือที่นูนออกมาข้างนอก เป็ นลักษณะกันชนยาวตลอด
ลำ�เรือ ต่อมา คือ ส่วนล่างของปาแปทู วอ ซึ่งทำ �รอยแซะ
เนื้อไม้และเจาะรูไว้ สำ�หรับผูกสิ่งของ เช่น เชือกเสาตะเกียง
เชือกของใบเรือ และโอ่งใส่น้ำ� จาปิ้ง คือ ส่วนของหัวเรือ
ซึ่งในสมัยก่อนถือว่าเป็นที่ สิงสถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ ให้ความ
คุ้มครองลูกเรือ อูแว คือ ส่วนของหัวเรือ มี 2 ด้าน คือ