วารสารวั
ฒนธรรมไทย
14
นที่
๑๙ กั
นยายนของทุ
กปี
รั
ฐบาลได้
ประกาศให้
เป็
น
วั
นพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ไทย ซึ่
งในวั
นเดี
ยวกั
นนี้
เมื่
อปี
พ.ศ. ๒๔๑๗
พระบาทสมเด็
จพระจุ
ลจอมเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว ได้
มี
การจั
ดตั้
ง
“มิ
วเซี
ยม”
ซึ่
งเป็
นพิ
พิ
ธภั
ณฑสถานสำหรั
บประชาชน
แห่
งแรกขึ้
น
เมื่
อมองย้
อนกลั
บไปในประวั
ติ
ศาสตร์
ราวคริ
สต์
ศตวรรษที่
๑๖-๑๗ ทางด้
านซี
กโลกตะวั
นตก ได้
มี
การตื่
นตั
วในด้
านการเก็
บรวบรวม
และสะสมทรั
พย์
สมบั
ติ
และมรดกต่
าง ๆ ทั้
งที่
เป็
นวั
ตถุ
สิ่
งของมี
ค่
า
สิ่
งเก่
าแก่
ที่
หายากและแปลก ๆ เพื่
อเป็
นหลั
กฐานทางมรดกวั
ฒนธรรม
ของชาติ
อั
นเป็
นการแสดงถึ
งความเป็
นใหญ่
และความมั่
งคงของเอกลั
กษณ์
ทางวั
ฒนธรรมที่
เด่
นชั
ด ซึ่
งเอกลั
กษณ์
ทางศิ
ลปวั
ฒนธรรมนั้
นจะปรากฏขึ้
น
ได้
ก็
ต่
อเมื่
อชาติ
นั้
น ๆ ได้
มี
การรวบรวมหลั
กฐานที่
เป็
นศิ
ลปวั
ตถุ
โบราณวั
ตถุ
สิ่
งประดิ
ษฐ์
จากการคิ
ดค้
นหรื
อสิ่
งแวดล้
อมที่
เป็
นสมบั
ติ
ของชาติ
มาประมวลเป็
นหลั
กฐานให้
ชี
วิ
ตของชนในชาติ
นั้
นได้
สำหรั
บในประเทศไทยนั้
น ผู้
ริ
เริ่
มดำเนิ
นการรวบรวมวั
ตถุ
สิ่
งต่
าง ๆ เป็
นคนแรก ได้
แก่
พระบาทสมเด็
จพระจอมเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว
โดยทรงพระกรุ
ณาโปรดเกล้
าฯ ให้
มี
การจั
ดพิ
พิ
ธภั
ณฑสถานส่
วนพระองค์
ที่
พระที่
นั่
งราชฤดี
เป็
นครั้
งแรก ซึ่
งเป็
นที่
จั
ดตั้
งแสดงสิ่
งสะสมในพระบาท-
สมเด็
จพระจอมเกล้
าเจ้
าอยู่
หั
ว ที่
ทรงรวบรวมไว้
ตั้
งแต่
ครั้
งก่
อนเสด็
จขึ้
น
ครองราชย์
ซึ่
งต่
อมาได้
ย้
ายมาจั
ดแสดงที่
พระที่
นั่
งประพาสพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
อั
นเป็
นที่
มาของคำว่
า
“พิ
พิ
ธภั
ณฑ์
”
ในเวลาต่
อมา
เนื่
องในเดื
อนกั
นยายนนี้
ตรงกั
บวั
นสำคั
ญทั้
งวั
นพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ไทย
และวั
นเยาวชนแห่
งชาติ
วารสารวั
ฒนธรรมไทยจึ
งขอนำเสนอพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ที่
เหมาะสมต่
อการไปเยี่
ยมชมสำหรั
บเด็
ก เยาวชน และครอบครั
ว ซึ่
ง
ในปั
จจุ
บั
นประเทศไทยมี
พิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ที่
น่
าสนใจอยู่
มากมาย ซึ่
งหากแบ่
งตาม
ประเภทของเนื้
อหาการจั
ดแสดง มี
อยู่
ถึ
ง ๑๕ ประเภท ดั
งนี้
ประวั
ติ
ศาสตร์
และโบราณคดี
ธรรมชาติ
วิ
ทยา สื่
อสารและคมนาคม ทหาร กฎหมายและ
ราชทั
ณฑ์
ภู
มิ
ปั
ญญาพื้
นบ้
าน บุ
คคล วิ
ทยาศาสตร์
การเกษตร การแพทย์
และสาธารณสุ
ข พุ
ทธศาสนา ศิ
ลปะ ผ้
าไทย เศรษฐกิ
จ มานุ
ษยวิ
ทยา
วั
ฒนธรรมสั
ญจร
วั
ขึ้
นเหนื
อ ล่
องใต้
...เรี
ยบเรี
ยง
ท่
องโลกพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
...
เยาวชนวั
ยแห่
งการเรี
ยนรู้
ตามพระราชบั
ญญั
ติ
ส่
งเสริ
มและประสานงานเยาวชนแห่
งชาติ
ได้
ให้
ความหมายของเยาวชนไว้
ว่
า
“เยาวชน”
หมายถึ
ง บุ
คคลที่
มี
อายุ
ไม่
เกิ
น ๒๕ ปี
ซึ่
งเป็
นวั
ยแห่
งการเจริ
ญเติ
บโต เป็
นวั
ยแห่
งการศึ
กษาเรี
ยนรู้
ทั้
งการเรี
ยนรู้
ตามหลั
กสู
ตรในระบบการศึ
กษาและการเรี
ยนรู้
โลกกว้
าง
การได้
ออกไปเรี
ยนรู้
นอกห้
องเรี
ยน เป็
นการเรี
ยนรู้
และเก็
บเกี่
ยวประสบการณ์
ในโลกกว้
างที่
ดี
ยิ่
ง หากเด็
กและเยาวชนได้
รั
บการปลู
กฝั
งให้
มี
นิ
สั
ยรั
ก
การแสวงหาความรู้
จากสิ่
งรอบตั
ว โดยมี
การชี้
แนะแนวทางที่
ถู
กต้
องจาก
ผู้
ใหญ่
แล้
ว เยาวชนผู้
นั้
นก็
จะเติ
บโตเป็
นผู้
ใหญ่
ที่
มี
หู
ตากว้
างไกล และเป็
นผู้
ที่
มี
นิ
สั
ยรั
กการเรี
ยนรู้
อย่
างไม่
จบสิ้
น
การพาเด็
กและเยาวชนไปชมพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ผู้
ใหญ่
ควรเลื
อกพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ที่
เหมาะสมกั
บช่
วงวั
ยและพิ
จารณาความสนใจของเด็
กแต่
ละวั
ย เพราะถ้
า
พิ
พิ
ธภั
ณฑ์
มี
เนื้
อหาหนั
กเกิ
นไปไม่
เหมาะสำหรั
บช่
วงวั
ยของผู้
ดู
อาจทำให้
ผู้
ดู
เกิ
ดความเบื่
อหน่
ายเพราะไม่
เข้
าใจในสิ่
งที่
จั
ดแสดงไว้
และในขณะ
เดี
ยวกั
นผู้
ปกครองก็
ต้
องเตรี
ยมตั
วที่
จะตอบคำถามเด็
ก ๆ ในระหว่
าง
การชมพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
และต้
องทำตั
วเองให้
สนุ
กไปกั
บเด็
ก ๆ ด้
วยเช่
นเดี
ยวกั
น
บรรยากาศของชมพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
จึ
งจะสนุ
กสนานน่
าเรี
ยนรู้
ในที่
สุ
ดแล้
ว
เด็
กและเยาวชนก็
จะมี
พ่
อแม่
เป็
นแบบอย่
างที่
ดี
ในการแสวงหาความรู้
จาก
สิ่
งรอบตั
ว
ไปพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
ไหนกั
นดี
พิ
พิ
ธภั
ณฑ์
เด็
ก กรุ
งเทพมหานคร
ขึ้
นชื่
อว่
าพิ
พิ
ธภั
ณฑ์
คนส่
วนใหญ่
จะนึ
กถึ
งของเก่
า ๆ ที่
ตั้
งแสดง
ไว้
นิ่
ง ๆ เคร่
งขรึ
ม ไม่
ค่
อยเร้
าใจให้
ดู
ให้
ชมสั
กเท่
าไหร่
แต่
ที่
พิ
พิ
ธภั
ณฑ์
เด็
ก
แห่
งนี้
มี
อะไรให้
ดู
ให้
เล่
น ให้
สั
มผั
ส ให้
สนุ
กสนานไปพร้
อมกั
บการเรี
ยนรู้
จนเด็
ก ๆ ได้
เพลิ
ดเพลิ
นชนิ
ดที่
ว่
ามากี่
ครั้
งก็
ไม่
รู้
จั
กเบื่
อ เพราะที่
นี่
เขาเน้
น
ให้
เด็
กได้
เรี
ยนรู้
ผ่
านการเล่
น การสั
มผั
ส ได้
มี
โอกาสทั้
ง Play และ Learn
จนเพลิ
ดเพลิ
นอย่
างไม่
รู้
ตั
ว
เรี
ยนรู้
โลกกว้
างตั้
งแต่
เล็
ก