Page 26 - june52

วารสารวัฒนธรรมไทย 24
แม้ ว่าประชาธิปไตย จะยั งไม่มี คำจำกัดความอย่ าง
ตายตัวก็ตาม แต่ปัจจุ บันมีแนวความเชื่ออยู่ สองประการที่กล่าวถึง
คำจำกั ดความของประชาธิปไตย โดยแนวคิ ดแรกเชื่ อว่ า
ประชาชนทุกคนที่อยู่ภายในรั ฐจะต้องสามารถเข้าถึ งอำนาจได้
อย่างเท่ าเทียม และอย่างที่สองเชื่อว่ า ประชาชนทุกคนจะได้รับ
การรับรองสิทธิและเสรีภาพเสมอกันทุกคน
กล่ าวในฐานะปรั ชญาทางการเมื อง รูปแบบทาง
การปกครองประชาธิปไตย จึงหมายถึง
๑. ประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตย
๒. ประชาชนทุกคนในรัฐ มีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน
ตามกฎหมาย ตลอดจนมีสิทธิ เสรีภาพในขอบเขตของกฎหมาย
อย่างเท่าเทียมกัน
๓. การดำเนินการต่าง ๆ ของรัฐนั้ น ถือเอามติ ของ
เสียงข้างมากเป็นเครื่องตั ดสิน แต่ในขณะเดียวกั นเสียงข้างน้อย
หรือคนส่วนน้อยของรั ฐ จะได้ รับความคุ้ มครองทางกฎหมาย
ที่ป้ องกั นมิให้ ประชาชนส่ วนใหญ่ กดขี่ข่มเหงอย่างผิดกฎหมาย
และผิดทำนองคลองธรรม
ประชาธิปไตยนอกจากจะอยู่ในฐานะปรั ชญาการเมือง
รูปแบบการปกครองแล้ว สิ่ งสำคัญยังอยู่ ในวิถีชี วิต หรื อ Way
of life ซึ่งหมายถึง
๑. วิถีทางแห่ งการยอมรับเสียงข้างมาก
๒. มีความใจกว้าง ยอมรับฟั งความคิดเห็นที่แตกต่ างกัน
โดยใช้หลักเหตุ และผล
๓. การมีขันติธรรมและไม่ใช้ความรุนแรงในการตัดสิน
ปัญหา
วัฒนธรรมประชาธิปไตย จะต้องเคารพการใช้สิทธิและ
เสรีภาพของคนอื่น แม้ จะเป็ นคนละพรรคคนละพวก และอาจ
จะมีความคิ ดเห็น หรื อผลประโยชน์ที่ ต่างกั น เช่ น จะต้ อง
ไม่ขัดขวางการชุ มนุ มของคนกลุ่มอื่ น ซึ่งเป็ นการใช้สิทธิตาม
รัฐธรรมนู ญ ต้องเปิดโอกาสให้คนอื่นได้ใช้สิทธิและเสรีภาพของเขา
ถ้าหากเป็นการใช้สิทธิ และเสรี ภาพโดยถูกต้ องตามกฎหมาย
ของบ้านเมือง
ผู้ที่ มีวั ฒนธรรมประชาธิปไตย จะต้ อง เริ่มต้ นด้ วย
“ศรัทธา” คือความเชื่อมั่นในการปกครองระบอบประชาธิปไตย
อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข เชื่อว่ารัฐบาลประชาธิปไตย
แก้ปั ญหาเศรษฐกิจของประเทศได้ แก้ความขั ดแย้งในสังคมได้
วัฒนธรรมประชาธิ ปไตยยึ ดถื อปฏิ บั ติ ตามหลั กขันติ ธรรม
มีใจเปิดกว้างพร้ อมที่จะรับฟังความคิดเห็นที่แตกต่างของคนอื่น ๆ
ผู้มี วัฒนธรรมประชาธิ ปไตย จะต้ องมีจิ ตใจ “รู้ แพ้รู้ ชนะ”
เช่นเดี ยวกับนักกีฬาที่ดี โดยทั่วไป คติที่ ว่า “แพ้ไม่ได้” ต้องชนะ
เพียงอย่ างเดียว สวนทางกับวัฒนธรรมประชาธิปไตย ฝ่ ายที่แพ้มติ
ในสภาต้องยอมรั บมติ ของเสี ยงข้ างมาก เพราะไม่มี ผู้ แพ้
หรือผู้ชนะที่ ถาวร ต่างผลัดเปลี่ยนหมุนเวี ยนกัน เป็นฝ่ ายรัฐบาล
และฝ่ายค้านตามเสียงของประชาชนและเสี ยงข้างมากในสภา
จากบทความของนายแพทย์ประเวศ วะสี ข้างต้ น ทำให้ผมสนใจ
คำว่าวัฒนธรรมประชาธิ ปไตยมากขึ้น
เพราะประชาธิปไตย คือรู ปแบบการปกครองซึ่ ง
ประชาชนส่วนใหญ่ ภายในรัฐเป็นเจ้ าของอำนาจของรัฐ มาจาก
ภาษากรีกโบราณว่า “ ” (democratia) หมายถึง
การปกครองของประชาชน เป็นคำผสมระหว่างคำว่า “ ”
(demos) หมายถึง ประชาชน และ “ ” (kratos)
หมายถึง การปกครองหรื อความแข็ งแกร่ ง ซึ่งเกิ ดขึ้นใน
นครรัฐกรีกโบราณในช่วง ๕๐๐ ปี ก่อนคริสตกาล
ัฒ