Page 39 - arg52

วารสารวัฒนธรรมไทย 37
การแสดง ด้านปฏิภาณไหวพริบและความสามารถเชิงศิลป์ของ
ศิลปินที่สามารถแต่งเรื่อง แต่งบทกลอน บทพากย์และการวาด
ลวดลายหนัง การตัดตัวหนังและการเล่นดนตรี ประกอบได้อย่าง
น่าอั ศจรรย์ ทั้งที่ มีโอกาสเล่ าเรียนเพียงแค่ การบอกกล่ าวและ
จดจำเท่านั้น นอกจากนี้ หนั งบักตื้ อยังสื่ อให้ เห็นถึงการต่ อสู้
ดิ้นรนเพื่อความอยู่รอดของศิลปะการแสดง โดยการปรับตั วเอง
ให้สอดคล้องกั บกระแสความต้องการของสั งคมปั จจุบั น เช่น
การนำเครื่องดนตรีสมัยใหม่ การนำเพลงลูกทุ่งพร้อมหางเครื่ อง
มาประกอบการแสดงเพื่อสร้างสีสัน
ด้านผลสะท้อนทางเศรษฐกิจ สั งคมและวัฒนธรรม
ของหนังบักตื้ อต่อสังคมปัจจุบัน เนื่องจากหนังบักตื้อมีอัตราค่า
จ้างที่ต่ำและต้นทุนน้อย แต่ถึงแม้ว่าจะได้ค่ าจ้างที่ต่ำ แต่รายได้ที่
รับมาก็พอมี เหลือไว้ใช้จ่ายภายในครอบครั วตามแต่อัตภาพใน
ท้ องถิ่ นนั้น นอกจากนี้ แล้วผลสะท้ อนทางด้านสั งคมและ
วัฒนธรรมที่ สำคัญ คื อ หนังบั กตื้อจะมี คติ สอนใจ มีแนวทาง
ปฏิบั ติ ในการดำเนิ นชี วิตที่ เป็นแบบอย่ างที่ ดีของสั งคมอยู่ ใน
เนื้อหาของการแสดง โดยผ่านตัวเอกของเรื่อง ทำให้ในการแสดง
แต่ละครั้งจะไม่มีการทะเลาะวิ วาท ทำให้เจ้าภาพที่จั ดงานรู้สึก
สบายใจแล้วงานก็จะบรรลุ เป้าหมาย เกิดความสงบเรียบร้อย
ซึ่งต่างจากมหรสพอื่น ๆ ที่ มักจะมี การทะเลาะวิวาทกัน และ
หนังบั กตื้อยังสะท้อนให้ เห็นถึ งการใช้ภาษาไทยและการทำตน
เป็นแบบอย่างในการอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่นด้ วย
ด้านปั จจัยทางเศรษฐกิ จที่มี ผลต่อการดำรงอยู่ของ
หนังบักตื้อในกระแสสังคมปัจจุ บัน ปัจจัยทางเศรษฐกิจมีผล
ทั้งต่อการเกิ ดขึ้ น การดำรงอยู่และการล่มสลายของหนั งบักตื้อ
เพราะทุกคณะของหนังบั กตื้อตั้งขึ้นมาย่อมต้ องอาศัยปั จจั ยทาง
ด้านเศรษฐกิจและการมุ่ งผลตอบแทน เมื่อได้ รับผลตอบแทนดี
ก็ทำให้ สามารถดำรงอยู่ได้ นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอื่ นที่มี ส่วนทำให้
หนังบักตื้อดำรงอยู่ได้ คือ ความรัก ความศรั ทธาและความมุ่งมั่น
ในการอนุรักษ์ ศิลปะการแสดงของคณะ การยอมรับและให้ความ
สำคัญของการแสดงหนั งบักตื้อของสังคม โดยการหาโอกาสให้มี
เวทีแสดงบ่อย ๆ แม้ จะได้ค่าจ้ างเพียงเล็ กน้ อยแต่ก็มีความภาค
ภูมิ ใจ และอี กปัจจั ยหนึ่ง คื อ หน่วยงานหรือองค์ กรภายนอกที่
เห็นว่ าวัฒนธรรมได้เสื่อมถอยลง จึงต้ องการที่จะอนุรักษ์ ฟื้นฟู ซึ่ง
หนังบักตื้อก็เป็นวั ฒนธรรมอีกแขนงหนึ่งที่ หน่วยงานที่เกี่ ยวข้อง
หันมาให้ความสนใจและต้องการส่งเสริมให้คงอยู่คู่ท้องถิ่นต่อไป
ดังนั้ น เพื่อให้ หนั งบักตื้ อสามารถดำรงอยู่ได้ ในสังคม
ปัจจุ บัน เราจึ งต้องหาแนวทางที่จะสื บทอดโดยการกระตุ้นจูงใจ
ให้คนรุ่นใหม่เห็นคุณค่ าความสำคัญของหนังบักตื้ อ นอกจากนี้
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้ งหน่วยงานด้านวัฒนธรรม สถาบันการ
ศึกษา วัดหรือชุมชนเอง ต้องร่ วมมือกันปรับปรุงพั ฒนาหนังบัก
ตื้อทั้งในด้ านรูปแบบและสาระความรู้ พร้ อมทั้งจัดหาเวทีแสดง
เพื่อช่วยส่งเสริ มในด้านเงินทุน และเป็ นสื่อกลางในการประสาน
ให้เกิ ดการรวมกลุ่มของคณะหนังบักตื้อ เพื่ อแลกเปลี่ยนเรียนรู้
ประสบการณ์ แนวทางการปรับปรุ งและพัฒนาให้หนั งบักตื้ อ
สามารถอยู่คู่กับสังคม และชุมชนท้องถิ่นอี สานได้อย่างมีคุณค่ า
ต่อไปในอนาคต
ข้อมูลอ้างอิงจากงานวิจั ยรูปแบบและการสื่อความหมาย
ทางวัฒนธรรมของหนังบักตื้อ
ต่อสังคมในเขตพื้นที่ชนบทอีสานตอนล่าง :
อุบลราชธานี ศรีสะเกษ ยโสธร และอำนาจเจริญ
โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ชื่น ศรี สวัสดิ์
งานวิจั ยชิ้นนี้ได้ รับการสนับสนุนงบประมาณ
จากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ปี ๒๕๕๐