Page 113 - Culture2-2016
P. 113
อยา่ งยงิ่ สมเดจ็ พระเทพรตั นฯ ผมคดิ วา่ เปน็ คณุ ปู การทเี่ ราอธบิ าย คอื เปลยี่ นไปเลย สว่ นคา วา่ “ปรน” คอื คอ่ ยๆ ผอ่ นปรบั ไปตามยคุ
ด้วยคาพูดไม่ได้เลย ผมเคยถามเด็กๆ ว่า ความฝันคืออะไร สมัยของกาลเวลา
มเี ดก็ คนหนงึ่ ใหค้ า ตอบวา่ “ในชวี ติ อยากเลน่ ดนตรรี ว่ มวงดนตรี ส่วนความไพเราะและเอกลักษณ์ของดนตรีไทยนั้นมี
กับสมเด็จพระเทพฯ” แล้วปรากฏว่าเด็กคนนี้พยายามเรียน ครบทุกรสเลย นอกจากนั้นยังมีการปรับเปลี่ยนมาตลอด
อยา่ งหนกั ในทสี่ ดุ กส็ อบเขา้ ศกึ ษาทคี่ ณะครศุ าสตร์ จฬุ าลงกรณ์ คล้ายๆ กับเมื่อเราพูดถึงคนไทยที่ยังเป็นคนไทยอยู่เหมือนเดิม
มหาวทิ ยาลยั ทส่ี ดุ กส็ มหวงั ดงั มงุ่ ไว้ วนั หนงึ่ เดก็ คนทวี่ า่ นมี้ าบอก เพียงแค่เปล่ียนเสื้อ วันพระไปทาบุญที่วัดสวมแบบหน่ึง วัน
ผมวา่ “อาจารยณ์ รงคช์ ยั ครบั ความฝนั ของผมเปน็ จรงิ แลว้ ” สงกรานต์เป็นวันเทศกาลตามประเพณีสวมอีกแบบ แต่ไม่ว่า
เพราะในงานดนตรีไทยอุดมศึกษา เขาได้ร่วมวงมหาดุริยางค์ จะสวมเสื้อผ้าแบบไหน ย่อมหมายถึงว่าเป็นคนไทยท่ีพูด
นเ่ีป็นเพยีงหนึง่ในตัวอย่างของแรงบนัดาลใจ
ภาษาไทยมีชีวิตอยู่ในบริบทของวัฒนธรรมไทยเพราะฉะนั้น
ผมบอกไดเ้ ลยวา่ ดนตรไี ทยไมห่ ยดุ นงิ่ ถามวา่ มกี ารแตง่ เพลงไหม
ในมมุมองของนกัดนตรวีทิยาดนตรไีทยสามารถปรบัเปลยี่น คาตอบก็คอืยงัคงมีการแต่งเพลงใหม่อยู่การบรรเลงดนตรไีทย
บรบิ ทใหเ้ ขา้ กบั ยคุ ปจั จบุ นั อยา่ งไร ความไพเราะหรอื เอกลกั ษณ์ มที งั้ ทยี่ งั คงรกั ษาแบบแผนดงั้ เดมิ และทปี่ รบั ปรนเขา้ กบั ยคุ สมยั
ของดนตรีไทยท่ีกา้วข้ามกาลเวลาคืออะไร
ผสานร่วมยุคกับปัจจุบันเช่นการบรรเลงดนตรีไทยร่วมกับ
ดนตรีสากล ส่ิงเหล่านี้คือการปรับปรนที่ปรากฏอยู่ กลุ่มคนท่ี
ในยคุสมยัหนงึ่จานวนคนทสี่นใจดนตรไีทยมจีานวนนอ้ย นิยมฟังดนตรีไทยแบบแผนยังมีมากคนฟังดนตรีไทยร่วมสมัย
แต่แน่นเข้มรู้ลกึ เล่นจริงแต่คนในสมัยนั้นอยู่ในแวดวงทแ่ีคบ ก็มีมากเช่นกันเมื่อคนฟังท่ีถือว่าเป็นผู้บริโภคดนตรีไทยท้ัง
ในขณะท่ีปัจจุบันผมมองว่าดนตรีไทยยังอยู่ และยังอยู่อย่าง ๒ แบบ มีมากจึงไม่น่าห่วงถึงอนาคตของดนตรีไทย เพลงไทย
แขง็ แรงดว้ ย แตเ่ ราตอ้ งไมเ่ ทยี บกบั จา นวนประชากรนะ ไมเ่ ทยี บกบั โดยภาพรวมก็คือ รสนิยมของผู้ฟังที่มีต่อดนตรีไทยยังคง
ความแพร่กระจายของวฒันธรรมตะวนัตกซง่ึเข้ามาแล้วดึงคน ดาเนนิต่อไป
ออกไปหมดเลย ซึ่งเป็นปัญหาของทุกชาติเมื่อพูดถึงดนตรีไทย
แบบแผน ในปัจจุบันดนตรีไทยยังแผ่ขยายออกไป การแผ่ขยาย
ออกมานเี้ กดิ จากระบบการศกึ ษา การศกึ ษาสมยั กอ่ นเรยี นดนตรี
ตอ้ งไปเรยี นในบา้ นครู แตใ่ นหลกั สตู รการศกึ ษาปจั จบุ นั ทกุ คนตอ้ ง
เรยี นดนตรไี ทย และในบางโรงเรยี น บางมหาวทิ ยาลยั เปดิ สอนวชิ า
เอกดนตรมี ากมาย ลองไปดกู ารจดั ประกวดดนตรไี ทยตา่ งๆ เชน่
มลู นธิ หิ ลวงประดษิ ฐไพเราะ เดก็ ๆ มาประกวดกนั ใชเ้ วลาเปน็ เดอื นๆ
ยังไม่หมดเลย
เพราะฉะนั้นการแผ่ขยายความนิยมของดนตรีไทย
ในยุคปัจจุบัน สถาบันการศึกษารับหน้าที่นี้ไป แม้กระทั่งในแง่
ของคนทั่วไปที่เรียนเพื่อเป็นคนบริโภคดนตรีไทย ยังนับว่า
คุ้มแล้ว ในส่วนของช่องทางในการเสพดนตรีไทย อย่าลืมนะว่า
การฟังดนตรีในปัจจุบัน ไม่จาเป็นต้องมีวงมาเล่นแล้ว แต่ผลิต
ออกไปขายในรปูของซดีีตามชอ่งทางของผบู้รโิภคดนตรมีนัอยู่
ทเี่ สยี ง เสยี งมนั ยา้ ยเขา้ ไปอยใู่ นแผน่ เสยี ง อยใู่ นเครอื่ งอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ปัจจุบันดนตรีไทยยังอยู่อย่างแข็งแรง ซึ่งมีทั้งที่บรรเลงในแบบแผนดั้งเดิม
เกย่ี วกบั การปรบั ตวั ในเรอื่ งน้ีผมใชค้ า วา่ “ปรบั ปรน”ทางวฒั นธรรม และปรับปรนเพื่อให้เข้ากับยุคสมัย
ดนตรี คอื จา เปน็ ตอ้ งมกี ารปรบั แตไ่ มใ่ ชเ่ ปลย่ี นนะ เพราะถา้ เปลยี่ น
111
เมษายน-มถิ นุ ายน ๒๕๕๙
