Page 40 - july52

วารสารวัฒนธรรมไทย
38
สาระน่ารู้
นสมั ยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ชาวตะวันตกได้เริ่ม
เข้ามาค้าขายกับกรุ งศรีอยุธยา ชาวตะวันตกบางกลุ่ม
ได้ มีเจตนาที่ จะนำพระคริสตธรรมเข้ามาเผยแพร่
ในประชาคมอยุ ธยาด้วย พวกบาทหลวงได้รับการ
สนับสนุนจากราชสำนักสำคัญ ๆ ในยุโรปให้มาเผยแพร่ คริสต์ศาสนา
และได้มีการจั ดตั้ งสำนั กสอนพระคริ สตธรรมและค่อยพัฒนา
มาเป็นโรงเรียน คือ เริ่ มสอนพระคริสตธรรมแก่เยาวชนไทยควบคู่
กับการสอนภาษาต่างประเทศและภาษาไทยแก่ เยาวชนไทย
คณะบาทหลวงได้รับสิ ทธิ เสรีในการจั ดการสอนอย่ างมากใน
รัชสมัยสมเด็ จพระนารายณ์ (พ.ศ. ๒๑๙๙-๒๒๑๓) ถึงแม้ ว่า
เราจะไม่ทราบรายละเอียดในการจั ดการเรียนการสอนในสมัยนั้น
ก็ตาม แต่ก็พออนุมานได้ว่า เด็ กไทยจำนวนไม่น้ อยที่สามารถ
เรียนรู้ภาษาฝรั่ งเศส จนสามารถใช้การได้อย่ างดี และสามารถ
ที่จะไปศึ กษาเล่ าเรี ยนที่ประเทศฝรั่ งเศสได้ดังปรากฏหลั กฐาน
ในจดหมายราชทูตสมั ยสมเด็จพระนารายณ์ที่ มีพระยาโกษาธิบดี
เป็นหัวหน้าคณะ ได้กล่าวฝากฝังนักเรียนไทยที่ศึกษาอยู่ที่ กรุงปารี ส
ซึ่งได้ไปศึ กษาพร้อมกับคณะราชทูตไทยในครั้งนั้น
การที่สำนักหมอสอนศาสนาเริ่ มมีบทบาทในการเรียน
การสอนหนังสือมากขึ้นจึงเป็นปั จจัยสำคัญในการปรับปรุงการเรียน
การสอนภาษาไทยในสมัยสมเด็ จพระนารายณ์อยู่ ไม่ น้ อย
ดังที่พยายามจัดทำแบบเรียนให้เป็นมาตรฐานเพื่อใช้ในการสอน
หนังสื อแก่ เยาวชนไทย พระโหราธิบดีจึ งได้แต่ งแบบเรียนชื่ อ
“จินดามณี” นั บว่าเป็นแบบเรียนเล่ มแรกของไทย หนังสื อแบบ
เรียนจินดามณีเล่มนี้คงใช้กันอย่างแพร่หลายในสมัยต่อ ๆ มาใน
สำนักราชบั ณฑิตและสำนักเล่าเรี ยนวัดจนได้ ศึกษาเล่าเรี ยนกัน
อย่างกว้างขวาง
หนังสือจินดามณี เป็ นหนังสือแบบเรียนเก่าแก่ มาตั้งแต่
สมัยกรุงศรีอยุ ธยา โดยพระโหราธิ บดี กวีในสมัยพระนารายณ์
มหาราช ได้ เรียบเรียงไว้ เป็ นหนั งสือตำราเรี ยนหนังสือไทย
เนื้อหาของหนังสือว่าด้วย ระเบียบของภาษา สอนอักขรวิธีเบื้องต้น
พร้อมอธิบายวิ ธีแต่งกาพย์ กลอน โคลง ฉันท์
จินดามณีถูกใช้เป็นตำราเรียนจนถึ งสมัยรัตนโกสินทร์
ตอนต้น ก่อนที่จะมีการปฏิรูปการศึ กษาในสมั ย ร.๕ จินดามณี
มี หลายฉบับ เช่น ฉบั บโหราธิ บดี ฉบั บพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ฉบับพระเจ้าบรมโกศ ฉบับหมอบรัดเล
เป็นต้ น
จินดามณี ฉบับหมอบรัดเล เป็นหนั งสื อแบบเรียนที่
ดร.แดน บีช บรัดเล มิชชันนารีชาวอเมริกันผู้ที่มี บทบาทในการ
เปลี่ยนแปลงเทคนิ คการพิ มพ์ของไทย จั ดพิ มพ์ เมื่อปี ๒๔๒๒
โดยคัดสรรมาจากตำราเรียนเก่าหลายเรื่อง และสอดแทรกเนื้อหา
สำคัญที่เกี่ยวกับการใช้ภาษาไทยมาไว้ในเล่มเดียวกัน เช่น ประถม
ก กา ว่าด้ วยการใช้และสะกดตั วอั กษร จิ นดามนี ว่าด้ วย
การประพันธ์โคลง เช่น โคลงสุภาพ ประถมมาลา เป็นตำรา
สั่งสอนวิ ชาหนั งสือภาษาไทยให้ถู กต้ องตามแบบจินดามณี
ปทานุ กรม เป็นส่ วนราชาศัพท์ ได้ เพิ่ มศั พท์กั มพูชา
ศัพท์ชวา เป็นต้ น
ใ
จินดามณี
ต้ นฉบับสมุดไทยจินดามณี